Ooit stond Ostrava symbool voor industriële vervuiling, dikke stofwolken en grijze luchten. Maar vergeet dat beeld: de stad ondergaat de afgelopen jaren een indrukwekkende transformatie. Met forse CO2-reducties, hypermoderne stadsbussen en doordacht stofbeheer werkt Ostrava er hard aan om z’n beruchte imago van zich af te schudden. Hoe pakt deze voormalige ‘zwarte schaap’ van Tsjechië dat precies aan — en wat kunnen we in Nederland hiervan leren?

Ostravské hoogovencomplex
Foto: Ferdinand Kozeluh via Pixabay

Ostrava zet ambitieuze klimaatdoelen voor 2030

In februari 2025 besloot het stadsbestuur van Ostrava de hand stevig aan de ploeg te slaan. De stad wil haar CO2-uitstoot in 2030 met zeker 55% verlagen ten opzichte van 2000. Met aansluiting bij het Europese SECAP (Sustainable Energy and Climate Action Plan) onderstreept Ostrava haar toewijding aan duurzame energie en een prettig leefbaar klimaat.

Het verleden van stof en staal: een reputatie die niet meer klopt

Jarenlang stond de regio bekend als een van de meest vervuilde gebieden van Tsjechië, door de concentratie van zware industrie in en rondom Ostrava, Karviná en Havířov. Maar die tijd is voorbij. De stad introduceerde innovatieve maatregelen en werkt samen met lokale stakeholders om energie-efficiëntie, schone mobiliteit en vergroening op de kaart te zetten.

• Slimme inzet van groene energie: Steeds meer gebouwen krijgen zonnepanelen en warmtepompen.
• Groene busvloot: In 2025 zijn hybride en elektrische voertuigen in het OV hier eerder regel dan uitzondering — iets waar steden als Utrecht of Groningen inspiratie uit kunnen halen.
• Intensief stofbeheer: Verrassend doeltreffende reiniging van straten en industrieterreinen heeft de luchtkwaliteit zichtbaar verbeterd.

Iedereen aan zet: bewoners bepalen het tempo

Zonder betrokkenheid van bewoners blijft vooruitgang beperkt. Inwoners worden gestimuleerd om bij het renoveren van hun woning niet alleen te isoleren, maar ook oude verwarmingsinstallaties te vervangen. Dit bespaart direct energiekosten én helpt de stad schoner te houden — een aanpak die in Amsterdam of Rotterdam nauwelijks nieuws meer is, maar in veel Oost-Europese steden uniek te noemen is.

Van zwarte schaap tot groene pionier

De koerswijziging van Ostrava is opvallend. Niet alleen investeert het stadsbestuur grootschalig in duurzame infrastructuur, ook de groene zones zijn volop in ontwikkeling. Denk aan complete renovaties van stadsparken, openbaar groen en het toegankelijker maken van natuur aan de rand van de stad. Waar Ostrava ooit als afschrikvoorbeeld werd genoemd, is het anno 2025 een inspirator voor steden in binnen- én buitenland.

Wil je zien hoe snel een stad zichzelf kan heruitvinden, dan is Ostrava beslist een bezoek waard. Het is fascinerend hoeveel effect harde keuzes en samenwerking kunnen hebben op de leefbaarheid én het imago van een stad.