Wetenschappers van het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology (MIT) hebben in 2025 een verrassend eenvoudig én betaalbaar idee gepresenteerd om methaanemissies te verminderen: bewerkte kattenbakvulling, gemaakt van zeoliet-klei.

Methaan: een onderschat broeikasgas

De meeste aandacht op het gebied van klimaatverandering gaat naar CO₂, en dat is logisch. Maar heeft u ooit stilgestaan bij de impact van methaan? Volgens meerdere recente studies is methaan zelfs een veel krachtiger broeikasgas. Hoewel het sneller wordt afgebroken dan CO₂, warmt het onze atmosfeer in korte tijd véél sterker op.

Waar komt al dat methaan vandaan?

Als u denkt aan methaan, denkt u misschien direct aan gaswinning of olieboringen. Toch blijkt uit onderzoek van MIT dat deze bronnen slechts 18 procent van de wereldwijde methaanuitstoot veroorzaken. Het grootste deel komt uit de landbouw, veehouderij, kolenmijnen en zelfs uit smeltende permafrost en veengebieden. Vooral in een land als Nederland, met zijn intensieve zuivel- en veeteelt, is dit een actueel vraagstuk.

Zeoliet: van kattenbak naar klimaatoplossing

Het team van MIT ontdekte dat zeoliet, een veelgebruikt mineraal voor kattenbakvulling (vaak te vinden onder merken als Kattenbak.nl en Biokat’s), ook buitengewoon geschikt is om methaan aan zich te binden. Vooral als de zeoliet met een klein beetje koper wordt behandeld, is het in staat om zelfs zeer lage concentraties methaan uit de lucht te filteren.

Stelt u zich voor: filters vol met deze aangepaste kattenbakvulling in stalventilatiesystemen of bij biogasinstallaties. Plots beseft u dat een alledaags product onderdeel kan zijn van een grootschalige klimaatoplossing – ook dicht bij huis.

Hoe werkt het praktisch?

• Gemodificeerde zeoliet wordt geplaatst in ventilatiesystemen of afzonderlijke luchtfilters.
• Methaan dat uit bronnen als koeienstallen of composteerinstallaties vrijkomt, bindt zich aan het zeoliet.
• De verzadigde zeoliet kan daarna veilig verwerkt of mogelijk hergebruikt worden.

Volgens dr. Desiree Plata van MIT is het vooral een kwestie van opschalen en doorontwikkelen. Op technisch vlak zijn er nog uitdagingen – zo moet de methode efficiënt blijven op grote schaal, zonder hoge kosten of nieuwe milieuproblemen.

Een stap dichter bij schonere lucht

Vooral sectoren als de voedingsmiddelenindustrie, mijnbouw en natuurlijk de Nederlandse landbouw kunnen baat hebben bij deze innovatie. Juist op plekken zoals koeienstallen – waar traditionele methodes tekortschieten – zou deze techniek een echte doorbraak kunnen betekenen.

Bent u benieuwd of en wanneer dit in Nederland wordt geïmplementeerd? Gezien de betrokkenheid van lokale kennisinstituten en de huidige urgentie van het stikstof- en methaanprobleem, is de kans groot dat we snel proefprojecten tegenkomen – misschien zelfs bij een boerderij om de hoek.

Blijf deze ontwikkeling volgen. Wie had gedacht dat een simpele zak kattenbakvulling op termijn een verschil kon maken voor het klimaat?