Milieuorganisaties zijn van plan een rechtszaak aan te spannen tegen het Tsjechische Ministerie van Milieu, nadat het ministerie groen licht heeft gegeven voor ruimere uitstootnormen voor stikstofoxiden en kwik bij de Chvaletice-energiecentrale. Opmerkelijk: het ministerie heeft zo’n verzoek eerder tot twee keer toe afgewezen.
Chvaletice, een kolencentrale onder vuur
De Chvaletice kolencentrale staat in Tsjechië al jaren bekend als een van de grootste vervuilers in het land. Ondanks stevige kritiek van onder andere Greenpeace en Hnutí DUHA, heeft het ministerie eind 2024 besloten een uitzondering te maken op bestaande emissielimieten. Milieuorganisaties eisen daarom al langer de volledige sluiting van deze centrale.
Ministerie draaide eerder de uitzonderingen terug
Merkwaardig genoeg heeft het Ministerie van Milieu nu alsnog ingestemd met de uitzonderingspositie voor Chvaletice, ondanks eerdere, dubbele afwijzingen. Dit betekent concreet dat de centrale meer stikstofoxiden (NOx) en kwik mag uitstoten dan wettelijk is toegestaan.
Milieugroepen als Greenpeace en Hnutí DUHA verzetten zich hevig tegen het besluit. Zij bereiden een zogenoemde bestuursrechtelijke procedure voor om de beslissing ongedaan te maken. Bij een soortgelijke zaak rondom de Počerady-centrale, eigendom van Sev.en Energy van miljardair Pavel Tykač, is eveneens een rechtsgang ingezet.
Chvaletice-uitzondering strenger bekritiseerd dan die van Počerady
“De uitzondering voor Chvaletice is zelfs ruimer dan die voor Počerady,” zegt Greenpeace-woordvoerder Lukáš Hrábek. “Destijds beperkte het ministerie tenminste de duur van de uitzondering. Nu legt men álle verantwoordelijkheid neer bij de exploitant, zonder concrete eisen aan de duur of het beperken van de schadelijke uitstoot. Het gevolg? Het milieu verslechtert door een beslissing van het ministerie dat het juist zou moeten beschermen. Daarom stappen wij naar de rechter, in de hoop deze absurde situatie te stoppen.”
Milieudeskundigen wijzen erop dat het Ministerie van Milieu haar kerntaak — milieubescherming — hiermee ernstig tekortdoet.
Tot overmaat van ramp zou, volgens de milieuorganisaties, de exploitant in zijn aanvraag alleen op papier voldaan hebben aan de eis tot uitstootverlaging, doordat voor een kortere operationele periode werd gekozen. Die beperking is echter niet bindend en de autoriteiten hebben geen controlemechanisme in handen om naleving af te dwingen. De exploitant hoeft alleen achteraf te rapporteren hoe lang de centrale werkelijk heeft gedraaid.
“Eerst liet het regionale bestuur zich misleiden, en nu volgt ook het ministerie,” zegt Laura Otýpková, jurist bij Frank Bold. “De exploitant kreeg de uitzondering, nadat hij tweemaal faalde, alsnog door gewoon een lagere productie te voorspellen, en dus minder uitstoot van kwik en stikstofoxiden te claimen. Maar er is géén bindende afspraak gemaakt dat hij zich hier aan zal houden. De autoriteiten hebben de uitzondering dus naïef toegestaan — het risico bestaat dat de werkelijke emissies straks ver boven de voorgespiegelde cijfers uitkomen.”
