De Australische hoofdstad Canberra gaat eindelijk serieus optreden tegen het vandalisme van stadsbomen. De komende 25 jaar wil de stad namelijk tot 450.000 bomen planten, en beschadiging van één enkele boom kan voortaan een boete tot wel een miljoen euro opleveren. Waarom deze maatregel? Lees verder en ontdek hoe deze aanpak niet alleen de groene longen van Canberra redt, maar ook inspiratie biedt voor steden als Amsterdam of Rotterdam.

Bomen in de stad: luxe of noodzaak?

Voor sommigen lijkt het planten van bomen misschien een luxe, maar ondertussen weten stadsplanners én bewoners in Rotterdam-Zuid of Utrecht Leidsche Rijn wel beter: groen in de stad is pure noodzaak, vooral als de zomerhitte toeslaat. Bomen koelen de omgeving, verlagen de energierekening voor airco’s en brengen letterlijk meer ademruimte. Zonder voldoende bomen zouden recente hittegolven in Zuid-Europa of de overbelasting van het elektriciteitsnet in Californië ook onze steden kunnen treffen.

• Koudere straten: Gemiddeld kan een volwassen boom tot 5°C verkoeling geven, gewoon in je straat.
• Lagere kosten: Minder noodzaak voor airco’s betekent minder druk op het energienet.
• Minder CO₂: Bomen vangen fijnstof en verminderen broeikasgasemissies.

Tóch vinden sommige mensen het blijkbaar nodig jonge bomen te vernielen of om te zagen. Gemeenten draaien dan opnieuw op voor herstel – en bomen vervangen is nu eenmaal werk van vele jaren.

Hoe bepaalt Canberra de boete?

In Canberra telt straks elke boom als volwaardig ‘groen kapitaal’. De waarde van een boom wordt berekend op basis van dikte, leeftijd en ecologische bijdrage. Nieuw? Niet helemaal – het systeem is afgekeken van grote Australische steden als Melbourne, waar het plaatsen van waarde op bomen heeft geleid tot minder schade en meer respect voor stadsnatuur.

De getallen liegen er niet om: één enkele volwassen boom kan tot wel 54.000 Australische dollar (ruim 915.000 euro) waard zijn. Een stevig bedrag, dat zelfs de hardnekkigste vandaal waarschijnlijk doet nadenken. Toch blijft signaleren en vervolgen van overtreders een uitdaging, waar creatieve monitoring, buurtwachten en slimme camera’s hun rol moeten gaan spelen.

Toekomst voor groen: lessen voor Nederlandse steden

Het nieuwe boombeleid speelt in op ambitieuze groene plannen: over 25 jaar moet maar liefst 30% van de straten in Canberra in de schaduw liggen van bomen. Ruim 450.000 nieuwe bomen staan gepland! Als inwoner van de Randstad kun je alleen maar dromen van zo’n groenscore, maar waarom niet kijken naar deze aanpak voor onze eigen wijken?

• Maak bomen juridisch waardevol, zodat vernieling zwaarder wordt bestraft.
• Investeer als gemeente actief in langdurige aanplant en educatie voor jeugd.
• Laat je inspireren door Australisch beleid: groene investeringen zijn minstens zo belangrijk als infrastructuur.

Canberra laat in 2025 zien: stevig bomenbeleid is veel meer dan symboliek. Het draagt structureel bij aan een gezondere, koelere stad waarin natuur niet de verliezer hoeft te zijn.