In Nederland draait duurzaamheid allang niet meer alleen om elektrische auto’s of zonnepanelen: de overheid kijkt juist steeds meer naar de minder zichtbare vervuilers thuis. Misschien denkt u dat u alles netjes op orde heeft, maar er is een apparaat in vele huizen waarvoor strengere regels gelden sinds 2024—en een foutje kan u duur komen te staan.

Verouderde ketel? Een boete tot wel €2000 per keer – en dat kan zich herhalen

Sinds 1 september 2024 geldt een nieuw Europees milieureglement dat ook in Nederland strikt wordt nageleefd. Concreet: verouderde cv-ketels op vaste brandstof (zoals hout of kolen) die vallen onder emissieklasse 1 en 2 volgens de norm EN 303-5, mogen niet langer gebruikt worden.

Vooral oudere “houtkachels” of zelfgebouwde ketels uit de jaren ‘80 en ‘90 komen in het vizier. Wie toch warm stookt met zo’n ketel, riskeert een boete tot wel €2000. En let op: een overtreding kan herhaald worden beboet, zelfs als de controle achteraf plaatsvindt, tot de oude ketel daadwerkelijk vervangen is. Geen enkele smoes houdt stand bij de milieu-inspecteurs van gemeenten of de Omgevingsdienst.

Subsidies maken overstappen op een nieuwe ketel stukken haalbaarder

De aanschaf van een nieuwe, duurzame cv-ketel of warmtepomp kan best in de papieren lopen. Gelukkig zijn er forse subsidies beschikbaar vanuit de ISDE-regeling (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing) en voor lage inkomens zelfs extra bijdragen tot wel €6000. De populaire landelijke energieloketten helpen u zo door het aanvraagproces. Er zijn uiteenlopende regionale initiatieven, bijvoorbeeld via Energieloket Noord-Holland of Klimaatroute Rotterdam.

De vroegere “Ketelwissel-subsidie” is inmiddels vervangen door de landelijke ISDE en regionale varianten. Houd de websites van Gemeente Amsterdam, Eindhoven, Nijmegen enzovoort goed in de gaten voor lokale deadlines en aangepaste voorwaarden in 2025.

Waarom zijn oudere ketels zo schadelijk?

De reden is simpel: verouderde ketels stoten veel meer vervuilende stoffen uit dan moderne systemen. Niet alleen onaangename geuren in uw straat, maar ook gezondheidsrisico’s voor uzelf en uw buren tellen zwaar mee.

• Fijnstof (PM2.5): Deze minuscule deeltjes kunnen diep in de longen doordringen en verhogen het risico op astma, chronische bronchitis en hart- en vaatziekten. Nederlanders lopen zo naar schatting 13% meer kans op chronische luchtwegaandoeningen in oude wijken met veel houtstook (bron: RIVM, 2024).
• Koolmonoxide: Bekend als de stille sluipmoordenaar. Dit kleur- en geurloze gas veroorzaakt in lagere doseringen hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen, maar kan bij hoge concentraties fataal zijn.
• Stikstofoxiden (NOx): Draagt flink bij aan smog en ozonvorming. Kan de luchtwegen en ogen irriteren en zelfs bestaande astma verergeren.
• PAK’s (polycyclische aromatische koolwaterstoffen): Ontstaan bij onvolledige verbranding en sommige zijn kankerverwekkend (dat geldt voor oudere ketels die op lage temperatuur branden).
• Dioxines en furanen: Worden vooral uitgestoten bij het verbranden van ongeschikt afval, zoals gelakt hout of plastics. Voor moderne ketels geen probleem, maar oude systemen laten deze schadelijke stoffen gewoon in de buitenlucht los.

Concreet: wat moet u nú doen?

• Controleer het type en de emissieklasse van uw ketel. Twijfelt u? Check uw factuur, handleiding of vraag advies bij uw lokale installateur.
• Gebruik standaard geen ketel uit emissieklasse 1-2. Voldoet uw installatie niet? Plan direct vervanging of uitstap naar een duurzamere verwarmingsoptie zoals een hybride warmtepomp.
• Vraag subsidies en regelingen aan via het energieloket in uw gemeente. Wacht niet tot een controle: de boetes en milieuschade zijn het risico niet waard.

Onthoud: een schone lucht in uw buurt begint bij uzelf! Niet alleen voorkomt u problemen met de overheid, maar u draagt ook direct bij aan de gezondheid van uw gezin en uw omgeving. Uw oude ketel? Die hoort definitief tot het verleden.