2025 staat in het teken van ingrijpende veranderingen op het gebied van klimaatbeleid in Europa. Terwijl de Europese Unie haar economie transformeert richting een “groene” toekomst en afscheid neemt van fossiele brandstoffen, vaart China een compleet andere koers — en dat kan grote gevolgen hebben voor Nederlandse bedrijven, consumenten én onze plek op de wereldmarkt.

Uitputtende Klimaatregels: Wie betaalt de prijs?

Beeld het u in: uw energierekening stijgt al jaren, lokale bedrijven uit de Rotterdamse haven en de Brabantse industrie worstelen om hoofd boven water te houden en buitenlandse concurrenten lijken steeds goedkoper te leveren. Dit is geen fictie, maar een realiteit die mede wordt ingegeven door het stringente Europese klimaatbeleid. Terwijl wij in Nederland investeren in warmtepompen, elektrische auto’s en windmolens op zee, staan elders in de wereld — vooral in China — juist nieuwe kolencentrales in de stijgers.

Chinese Strategie: Goedkope energie als concurrentievoordeel

Uit het laatste rapport van het Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) en Global Energy Monitor (GEM) blijkt dat China in 2024 begon aan de bouw van kolencentrales met een gezamenlijke capaciteit van 94,5 gigawatt — het hoogste niveau sinds 2015. Nieuwe centrales leveren straks nog eens 30,5 gigawatt aan het Chinese net. Dat maakt de energie in China niet alleen goedkoop, maar heeft ook grote strategische waarde. Europese bedrijven, waaronder iconische merken als ASML en Philips, krijgen het hierdoor steeds lastiger om internationaal te blijven concurreren.

Europa: Streng in de leer, maar betaalt de rekening

De Europese Unie blijft ondertussen vasthouden aan strengere wet- en regelgeving, extra CO₂-heffingen en steeds hogere kosten voor bedrijven en burgers. Nederlandse consumenten merken dit aan hun energierekening; het MKB worstelt met investeringen om aan duurzaamheidsnormen te voldoen. Deze beleidspakketten — hoe goed bedoeld ook — brengen het risico met zich mee dat Europa aan economische slagkracht inboet en steeds afhankelijker wordt van goedkope import uit China.

Chinees Dilemma: Hernieuwbaar groeit, maar kolen blijven essentieel

China investeert weliswaar indrukwekkend in hernieuwbare energie, zoals te zien is aan 356 gigawatt aan nieuwe zonne- en windcapaciteit in 2024 (dat is ruim 4,5 keer zoveel als in heel de EU!). Maar laten we wel wezen: de massieve uitbreiding van kolencentrales remt het tempo van die energietransitie. De CO₂-uitstoot mag op termijn dalen, maar voorlopig groeit de kolenproductie in China nog stevig. Zo steeg de binnenlandse kolenproductie van 3,9 naar 4,8 miljard ton tussen 2020 en 2024. Het vraagt weinig fantasie om te snappen wie er op de korte termijn profiteert.

Wat betekent dit voor Nederland?

• Bedrijven verliezen concurrentievoordeel: Met stijgende energiekosten en strengere regels dreigen Nederlandse en Europese bedrijven marktaandeel te verliezen aan goedkopere, Chinese producenten.
• Consumenten betalen de rekening: Prijzen van alledaagse producten uit de supermarkt tot elektronica kunnen verder stijgen als bedrijven kosten doorberekenen.
• Economische afhankelijkheid: Europa kan afhankelijker worden van geïmporteerde producten die onder minder duurzame omstandigheden zijn geproduceerd.

Is er een uitweg?

Moet Nederland dan stoppen met energie verduurzamen? Zeker niet. Maar slimme keuzes zijn nodig. Denk aan het stimuleren van technologische innovatie, bijvoorbeeld door investeringen in groene waterstof en lokale batterijopslag. Daarnaast kunnen overheden tijdelijk steun geven aan sectoren die extra hard worden geraakt — zoals de Nederlandse maakindustrie.

En misschien wel de belangrijkste les: internationale samenwerking is essentieel. Nederland en de EU moeten optreden als één front en actief in gesprek blijven met andere grote economieën om te voorkomen dat we onszelf in een hoek drijven. Want alleen als grote spelers samen optrekken, heeft de groene transitie écht kans van slagen — zonder dat we onze economische kracht verliezen.

Kijk vooruit: Groen én concurrerend

De komende jaren wordt het spannend. Gaan we volharden in een strenge, solistische aanpak — of durven we te kiezen voor een pragmatischer, internationaal afgestemde strategie waarmee de Nederlandse economie én het klimaat kunnen winnen? Hoe dan ook: het is tijd voor een nieuw, eerlijk debat. Want optimaal profiteren van de energietransitie doen we alleen als we de realiteit onder ogen zien en slimme keuzes durven maken.