Vindt u het geen probleem om uw telefoon direct op te nemen, zelfs als u het nummer niet herkent? Grote kans dat u dan tot de 35-plussers behoort. Onder jongeren en jongvolwassenen groeit de bel-angst – een fenomeen dat steeds meer de aandacht trekt in Nederland.

Bellen lijkt voor velen vanzelfsprekend, maar steeds meer jongeren ondervinden hier stress van. Vooral onbekende nummers kunnen zorgen voor spanning: wie belt er, waarom juist nu, en wat wordt er van mij verwacht? Volgens recente onderzoeken – waaronder een Sifo-enquête uit Zweden die ook Nederlandse jongeren aanspreekt – vermijdt maar liefst één op de drie jongvolwassenen (18-34 jaar) telefoongesprekken, zeker als het gesprek niet vooraf aangekondigd is.

Waarom bellen zo ongemakkelijk voelt

De psychologische verklaring hiervoor is verrassend alledaags. Volgens klinisch psycholoog dr. Per Carlbring ervaren jongeren ongevraagde telefoontjes als een inbreuk op hun persoonlijke ruimte. Dit fenomeen wordt ook wel invasofobie genoemd: het plotsklaps instromen van een gesprek zonder controle brengt onrust met zich mee.

Neem het voorbeeld van Elin Lorentz Janestam (23) uit Amsterdam. Zij vertelt: “Ik neem nooit op als ik het nummer niet ken. Eerst check ik wie het was via Google. Vooral formele gesprekken vind ik lastig.” Deze aanpak is herkenbaar voor veel jongeren anno 2025.

• Onverwachte oproepen wekken stress op
• Tekstberichten geven regie: u bepaalt wanneer en hoe u reageert
• Familieleden uit oudere generaties bellen liever, wat soms voor spanning binnen gezinnen zorgt

Elin vervolgt: “Meestal stuur ik eerst een berichtje, en pas als het echt dringend is, bel ik zelf. Als iemand belt zonder aankondiging, voel ik mezelf onder druk gezet. Bij een appje kan ik zelf kiezen wanneer ik reageer – dat geeft rust.”

Veranderd communicatiepatroon: een generatieverschil

Dr. Theres Bellander, docent aan de Universiteit van Stockholm, bestudeert jongerentaal en communicatiegedrag. Ook in Nederlandse context is haar conclusie toepasbaar: “Oudere generaties praten moeiteloos luid aan de telefoon, zelfs in de trein. Jongeren hebben daarentegen hun eigen tempo. Ze willen controle en flexibiliteit – een telefoontje is sneller storend dan helpend.”

Een treffend voorbeeld uit de praktijk: als jongeren vandaag de dag iemand meerdere keren proberen te bellen, worden ze al snel gezien als ‘spammer’. Terwijl het vroeger normaal was om net zo vaak te bellen tot iemand opnam, ligt dat voor de smartphonegeneratie heel anders. Nu registreert iedereen gemiste oproepen – niemand hoeft iets te missen, maar de druk is hoger.

Tips: Hoe om te gaan met bel-angst?

• Maak afspraken over contact: Spreek met vrienden en familie af te appen of te mailen voor u belt. Zo voorkomt u het schrik-effect.
• Benoem uw voorkeuren: Het is oké om aan collega’s te laten weten hoe u het liefst communiceert.
• Bouw het op: Als (zakelijke) telefoongesprekken onvermijdelijk zijn, oefen met korte belmomenten over onbelangrijke onderwerpen.

Een nieuwe normen in communicatie

We leven in een tijd waarin digitaal berichten sturen – via WhatsApp, Signal, of zelfs DM’s op Instagram – de norm is geworden. Wie liever appt dan belt, is in goed gezelschap. Het levert tijd, rust en controle op. Toch is bellen niet verdwenen en soms nog steeds de snelste weg naar duidelijkheid. De sleutel ligt in onderlinge afstemming en begrip voor elkaars communicatievoorkeuren.

‘Wauw’-feitje: wist u dat…

…in 2025 meer dan 75% van de Nederlandse jongeren onder de 30 aangeeft liever helemaal niet te bellen, tenzij echt noodzakelijk? Zelfs sollicitatiegesprekken verlopen steeds vaker via video of chat.