Na het bestuderen van meer dan 3.000 heteroseksuele koppels zijn onderzoekers tot een opvallende conclusie gekomen over waarom relaties in Nederland vaak stranden. Wat blijkt? De sleutel tot het voorkomen van een breuk ligt verrassend vaak bij de man. Laten we samen kijken waar het misgaat én wat u daaraan kunt doen.

“Ik ben weggegaan omdat hij geen verantwoordelijkheid nam, alles uit de weg ging wat hij niet leuk vond om te doen of te bespreken. Vooral omdat hij emotioneel afstandelijk was en elk gesprek uit de weg ging.”

Deze boodschap kwam ik tegen op een populair Nederlands forum, waar vrouwen openhartig vertellen waarom ze hun relatie hebben beëindigd. De Noorse krant KK vroeg hierover advies aan psycholoog Frode Thuen, bekend om zijn decennialange ervaring als relatietherapeut én als pionierend onderzoeker in zijn vakgebied.

Uit zijn werk blijkt: in Nederlandse hetero-relaties neemt de vrouw in twee van de drie gevallen het initiatief voor een scheiding. Wat mij altijd weer opvalt, is dat mannen daar vaak volkomen door overvallen zijn. En toch: ná de breuk hebben juist zij het meestal moeilijker. Sterker nog, uit Noors onderzoek blijkt dat één op de drie mannen tot twee jaar na de scheiding psychische klachten ervaart.

Thuen herkent het patroon: Vrouwen geven vaak aan dat ze zich niet gezien of gehoord voelen. Ze sleuren in hun eentje aan het gezin, terwijl hun partner zich emotioneel terugtrekt of afstandelijk opstelt.

“Het patroon is het probleem”, zeggen veel therapeuten. Eigenlijk zijn de meeste mannen ooit attent en betrokken geweest — maar gaandeweg kan gedrag doorslaan. Uit onderzoek blijkt steeds weer hetzelfde patroon:

• De vrouw zoekt toenadering en wil praten over gevoelens en moeilijke onderwerpen.
• De man weet vaak simpelweg niet hoe hij moet reageren op haar behoeften, en trekt zich daarom terug.
• Hoe meer hij afstand neemt, hoe meer zij probeert contact te maken — en zo ontstaat een vicieuze cirkel.

Op den duur vindt zij hem koud en ongevoelig, en hij voelt zich onder druk gezet. Een patroon dat zomaar jaren kan duren, tot iemand besluit te vertrekken. Volgens Thuen kan dat echter worden doorbroken — en de eerste stap ligt vaak bij de man.

Mannelijk gedrag bepaalt het verschil tussen succes of mislukking in relaties

Ook John Gottman, een wereldwijd gerenommeerde relatie-expert (en toevallig getrouwd met zijn collega Julie), onderzocht duizenden stellen over een periode van meer dan 40 jaar. Wat opvallend is: uit zijn analyses blijkt dat acties van de man vaak de doorslag geven.

Binnen zijn boek ‘What women want, what men want’ formuleert hij het zo:

“Mannen, jullie hebben de macht om een relatie te maken of breken. De cijfers tonen aan: wat een man doet is vaak de doorslaggevende variabele tussen een gelukkige en een ongezonde relatie.”

Concreet? Vrouwen klagen in lange relaties het meest over emotionele afstand, gebrek aan saamhorigheid en te weinig steun. Mannen ergeren zich vooral aan teveel ruzies of te weinig seks. Verschillen die in de praktijk toch steeds op hetzelfde punt uitkomen: gemiste verbinding.

• “Ik voelde me zo eenzaam met hem dat ik liever alleen was.”
• “Na jaren alle verantwoordelijkheid voor het huishouden kwam ik tot de conclusie dat het niet meer vol te houden was.”
• “Hij nam alleen verantwoordelijkheid als het hem uitkwam, zelfs al wilde hij altijd al vader worden. Echte betrokkenheid ontbrak.”

Het beginpunt bepaalt wie de eerste stap moet zetten

Zoals Gottman aangeeft, hangen de behoeftes van mannen en vrouwen met elkaar samen. Gevoel van eenzaamheid leidt tot meer ruzie en minder intimiteit. Zijn praktische oplossing? Mannen, stem af op de golflengte van uw vrouw.

Dat betekent: in plaats van wegkijken, in de verdediging schieten of zwijgen, kiest u ervoor om aandacht te hebben voor haar emoties. Echte aandacht, luisteren, interesse tonen, begripvol zijn. Pas dan ontstaat er weer verbinding. Onderzoek wijst zelfs uit dat koppels die dit toepassen, minder ruziën én gelukkiger zijn — met zelfs meer voldoening in de slaapkamer.

Is het dan allemaal de schuld van de man?

Zeker niet. Gottman kreeg bij het verschijnen van zijn boek in Nederland direct de vraag: waarom zou alleen de man zijn gedrag moeten aanpassen? Het eerlijke antwoord: dit gaat niet om schuld of eenzijdig ‘even alles oplossen’. Het is een kwestie van waar het patroon vaak begint, en waar u dus ook de cirkel kunt doorbreken.

Als één van beiden zich niet erkend voelt in de relatie, ligt de verantwoordelijkheid bij de partner om dat signaal serieus te nemen. “Wanneer uw vrouw zich afgewezen of eenzaam voelt, kunt u niet simpelweg zeggen: ‘Dat is jouw probleem, zoek het uit’,” legt Thuen uit. “U moet bereid zijn om u oprecht te laten raken door de ander. Belangrijker nog: luister actief naar haar wensen en emotionele behoeften – en durf daar ook iets mee te doen.”

Voor veel relaties is het écht de moeite waard om over die eerste schaduw heen te stappen. U zult merken: verandering van één iemand is vaak het begin van een beter leven samen.