De Russische archeologe Ekaterina Shveygert, momenteel promovendus aan de Universiteit van Zaragoza, richt haar proefschrift op de Neanderthalers die ooit in de Pyreneeën leefden.
Van Novosibirsk naar de Pyreneeën: een archeoloog met een missie
Geboren in Novosibirsk in 1995, heeft Shveygert een indrukwekkende academische reis afgelegd. Na haar opleiding Geschiedenis met een specialisatie in Archeologie aan de Staatsuniversiteit van Novosibirsk, verhuisde ze in 2019 naar Spanje voor haar masteropleiding Oude Wereld en Archeologisch Erfgoed aan de Universiteit van Zaragoza.
Nu werkt ze binnen het team ‘Eerste Bewoners en Archeologisch Erfgoed van de Ebro-vallei’, dat verbonden is aan het Instituto de Investigación en Ciencias Ambientales de Aragón (IUCA). Haar onderzoek richt zich specifiek op Neanderthalerpopulaties in de uitlopers van de Pyreneeën – een onderwerp dat bijzonder relevant is voor liefhebbers van geschiedenis én natuur in Nederland. Want wie had gedacht dat de mensachtigen die onze planeet zo lang geleden bevolkten, zulke complexe culturen hadden?
Wat maakt ons menselijk volgens Shveygert?
In een tijdperk waarin kunstmatige intelligentie steeds meer ons dagelijkse leven binnendringt, gelooft Shveygert dat abstract denken hét verschil maakt. “De capaciteit om na te denken over dingen die niet direct zichtbaar zijn, die vermogen tot symbolisch en abstract denken – dát onderscheidt mensen van AI,” stelt ze. En eerlijk gezegd, dat zet je aan het denken.
- Voorbeeld uit haar veldwerk: Bij opgravingen in de Spaanse Pyreneeën trof Shveygert sporen aan van Neanderthaler-tekens in de grotten – geometrische vormen die geen direct praktisch doel lijken te dienen, maar wel een bewijs zijn van een diepere betekenisgeving.
- Persoonlijk inzicht: “Door deze abstracte patronen te interpreteren,” zegt ze, “leren we niet alleen over hun dagelijks leven maar ook over hun manier van denken.”
Waarom zijn de Neanderthalers van belang voor ons in 2025?
Archeologie lijkt soms ver van ons bed, maar niets is minder waar. In een wereld waarin technologie razendsnel vooruitgaat, is het extra waardevol om te begrijpen waar onze unieke menselijke kwaliteiten vandaan komen. Volgens Shveygert kunnen lessen uit het verleden – en vooral het besef dat creativiteit en abstractie universeel menselijke eigenschappen zijn – ons helpen om de ethische omgang met AI vorm te geven.
Advies voor geïnteresseerden in archeologie
In Nederland groeit de belangstelling voor archeologie, mede dankzij tentoonstellingen in het Drents Museum of workshops aan de Universiteit Leiden. Shveygert raadt aan om lokale vondsten te bestuderen en vooral ook veldwerk te proberen. “Onderzoek begint vaak met nieuwsgierigheid – en die hebben we allemaal,” zegt ze.
- Bezoek een open dag van een universiteit of museum.
- Zoek contact met lokale archeologische verenigingen, bijvoorbeeld AWN.
- Lees recente publicaties – verrassend veel is inmiddels online beschikbaar in het Nederlands.
Een blik op de toekomst
Nu in 2025 nieuwsgierigheid naar de oorsprong van ‘zijn’ opnieuw opleeft, blijft het onderzoek van Shveygert buitengewoon actueel. Haar oproep: blijf herinneren dat clichématige menselijke kwaliteiten als creativiteit, verbeelding en abstractie ons blijven binden – zowel aan het verleden, als aan elkaar in het digitale tijdperk.
[IMAGE1]
