Niet kracht of intelligentie, maar vriendelijkheid blijkt volgens de huidige neurowetenschap dé sleutel tot overleving – en niet alleen in extreme situaties.

Alleen voor abonnees

Wat echt telt tijdens een crisis: van fictie tot de praktijk

Laten we samen een gedachte-experiment doen. Stel u voor: een zombie-apocalyps – een scenario dat je kent uit talloze Nederlandse thrillers en series. Wie overleeft? Vaak denken we direct aan de krachtpatsers of de superslimme strategen. Maar als we eerlijk kijken, zijn degenen die als eerste sneuvelen juist vaak de brute, zichzelf overschattende types. Dat idee – dat kracht of spitsvondigheid alleen je redding zijn – zit diep verankerd in onze westerse cultuur.

Harde feiten uit de neurowetenschap

De afgelopen jaren laten neurowetenschappelijke onderzoeken, onder meer aan de Universiteit van Amsterdam en Erasmus MC, zien dat vriendelijkheid en empathie cruciale factoren blijken te zijn voor menselijk functioneren, zeker onder stress. In gevaarlijke omstandigheden vormen mensen met een positieve, verbindende instelling sneller sterke netwerken. Dit verhoogt de kans op steun en beveiliging, zo blijkt ook uit recente veldstudies bij rampenhulp.

Waarom vriendelijkheid sterker is dan brute kracht

• Vriendelijkheid werkt als lijm: Het smeedt teams, versterkt onderling vertrouwen en moedigt samenwerking aan – essentieel als u samen moet overleven.
• Het stimuleert ons brein: Door vriendelijke interacties maakt het lichaam oxytocine aan (“het gelukshormoon”), waardoor stress afneemt en wij helderder kunnen denken.
• Meer kans op hulp: Mensen willen sneller iets terug doen voor wie hen vriendelijk behandelt. Het is het ‘geven en nemen’-principe dat diep zit in onze samenleving.

Praktische tips om uw vriendelijkheid in te zetten

• Zet kleine stapjes: Houd eens de deur open voor een onbekende of geef oprecht compliment – ook op de stations van Amsterdam of Rotterdam kan dat verschil maken!
• Oefen actief luisteren: Laat uw collega of buur even uitpraten voor u reageert. U zult merken: begrip creëert ruimte.
• Bied hulp aan, zelfs als het onhandig uitkomt: Iemand op weg helpen met OV-chipkaartproblemen kan het begin van een waardevol contact zijn.

Een kleine ‘wauw’ over vriendelijkheid

Wist u dat grootschalig onderzoek van TNO aantoont dat bedrijven met een cultuur van behulpzaamheid tot 25% hogere medewerkersbetrokkenheid rapporteren? En medewerkers daar voelen zich fysiek en mentaal gezonder.

Slotgedachte

De conclusie na al die films, series en nu ook wetenschappelijk onderbouwde inzichten? De sterkste blijven staan als ze samen optrekken. Nog belangrijker: ze tonen moed én vriendelijkheid. Zelfs in 2025, in een wereld die soms onvoorspelbaar voelt, blijft dit de krachtigste overlevingsstrategie. Probeert u het eens – u zult verbaasd staan hoe ver u komt.