We gebruiken ICT inmiddels voor bijna alles, vaak zonder erbij stil te staan. Toch heeft die digitale stroom aan foto’s, video’s en kerstwensen deze dagen direct invloed op het milieu. Hoe maakt u uw feestdagen digitaal duurzamer? Hier leest u tien praktische tips.

Digitale gewoontes met impact

Laten we eerlijk zijn: als u dit artikel digitaal leest, vanmorgen het nieuws op uw smartphone checkte, of net even een Tikkie verstuurde – dan bent u volop gebruiker van ICT. Alles draait tegenwoordig om apps (software) die we laten draaien op hardware, of dat nu uw laptop, telefoon, slimme speaker of zelfs uw wasmachine is. ICT is overal en vergemakkelijkt ons dagelijks en professioneel leven.

We zijn zó gewend aan digitale oplossingen voor muziek, navigatie, werk, herinneringen bewaren en stress plannen, dat we amper nog bij de schaal stilstaan. En hoewel niemand het gemak van informatie, social media of slimme gadgets wil missen, groeit ook de schaduwkant.

De digitale schaduwzijde

Er zijn zorgen over privacy, data-bias en elektronisch afval, maar een aspect blijft vaak onderbelicht: de ecologische impact. Onderzoekers verwachten dat ICT in 2030 verantwoordelijk zal zijn voor 20% van het wereldwijde energieverbruik. Dat is nu al meer CO₂-uitstoot dan de hele luchtvaart. In Nederland merken we dat bijvoorbeeld aan het groeiend aantal datacenters rond Amsterdam en Groningen.

Wat is groenere software?

De milieubelasting van hardware is tastbaar – denk aan zware metalen in elektronica en Recyclepunten van bedrijven als Renewi. Maar software? Dat lijkt ongrijpbaar. Toch vereist elke app – afhankelijk van hoe efficiënt deze is ontworpen – meer of minder rekenkracht, en dus energie. Gelukkig groeit het bewustzijn rond ‘groene’ software.

Elk programma bestaat uit algoritmes: stappenplannen die een taak uitvoeren. Effectieve algoritmes besparen tijd én energie – een hack die veel ontwikkelaars nu pas echt omarmen. U kunt het vergelijken met de keuze voor een route: loopt u vijf keer terug naar uw kast voor losse kerstoutfits, of pakt u alles in één keer?

Drie trends die de digitale voetafdruk vergroten

• Kunstmatige intelligentie (AI): AI is niet meer weg te denken, van ChatGPT tot verkeerslichten in Utrecht. Maar AI kost veel rekenkracht (en dus stroom). Microsoft rapporteerde in zijn duurzaamheidsverslag 2024 een stijging van 26% in CO₂-uitstoot door meer AI-gebruik.
• Exponentiële datagroei: Onze behoefte aan foto’s, WhatsAppjes en cloudopslag lijkt eindeloos. Volgens ‘A Day in Data’ creëren mensen in 2025 wereldwijd 463 exabyte aan data per dag – genoeg om 463 miljoen 1TB-harde schijven te vullen.
• Alles draait op het internet: De meeste apps werken niet meer los op uw apparaat, maar continu via internet en er zijn steeds meer ‘slimme’ apparaten die constant gegevens uitwisselen. Zo stijgt het wereldwijde dataverkeer en nemen datacenters in de Wieringermeer en Eemshaven razendsnel toe in energieverbruik.

De ‘driedubbele’ milieubelasting

AI, big data en altijd verbonden apps versterken elkaar: kleine handelingen kunnen, dankzij miljoenen gebruikers, uitgroeien tot grote milieueffecten. Een uur video streamen – bijvoorbeeld op Videoland of YouTube – kost evenveel CO₂ als 200 meter autorijden. Maar wereldwijd bekijken mensen per minuut samen 452.000 uur video. Opgeteld betekent dat, dat één dag streamen evenveel CO₂ uitstoot als een auto die 3.248 keer de aardbol rondrijdt. Het echte effect komt door het grote aantal gebruikers.

Praktische tips: zo pakt u het aan!

• Beperk zware bijlagen: Verstuur kerstgroeten vaker als gifje of emoji in plaats van grote video’s of fotobestanden.
• Kies wifi boven 5G: Gebruik waar mogelijk wifi thuis, zoals met glasvezel van KPN of Ziggo, voor al uw digitale kerstcontacten: dat is gemiddeld zuiniger dan mobiel dataverkeer.
• Ruim uw digitale rommel op: Verwijder overbodige oude mails en WhatsAppgroepen na de feestdagen. Veel data betekent meer serverruimte en energie.
• Stream bewust: Download muziek of video’s vooraf voor familiefeesten, in plaats van alles live te streamen.
• Kies energiezuinige apparaten: Vervang niet direct uw smartphone, laptop of slimme speaker – uitstellen en repareren (zoals via iFixit of lokale repair cafés) helpt enorm.
• Update software: Fabrikanten voegen vaak energiebesparende functies toe, dus zorg dat apparaten up-to-date zijn.
• Overweeg groene hosting: Heeft u een blog of website? Kies dan voor groene hosting zoals Greenhost of True: zij draaien op Nederlandse wind- of zonne-energie.
• Wees kritisch op slimme gadgets: Niet elke slimme koelkast of lamp weegt op tegen zijn energieverbruik. Gebruik deze alleen als ze echt tijd/energie besparen.
• Ondersteun duurzame initiatieven: Steun bedrijven en apps die duurzaamheid vooropzetten, zoals Fairphone of gerecyclede laptops van Circular IT Group.
• Maak het bespreekbaar: Deel deze tips met vrienden en familie, zodat ook zij slimmer omgaan met digitale duurzaamheid.

Tot slot

De kerstdagen zijn hét moment waarop onze digitale drukte piekt. Door bewuste digitale keuzes te maken – minder bestanden, meer wifi en kritisch op aankoop en gebruik – verkleint u direct uw eigen ecologische footprint. Het is eenvoudiger dan het lijkt, en levert de planeet (en uzelf) direct voordeel op.