Mexico-Stad staat binnen enkele maanden zonder water – kan dat ook in Nederland gebeuren?

Stelt u zich voor: uw stad, bekend om haar dynamische leven en cultuur, gaat richting een volledige droogte. Precies dat overkomt Mexico-Stad nu. Met meer dan 22 miljoen inwoners wordt de stad dit jaar getroffen door een ongekende droogte, veroorzaakt door minder regen, stijgende temperaturen, lekkende infrastructuur en de steeds verder uitdijende stad.

Volgens overheidsdeskundigen is het onafwendbare ‘dag nul’, wanneer gratis beschikbaar kraanwater stilvalt en het leven tot stilstand komt, misschien nog maar enkele maanden verwijderd. De voornaamste oorzaak: water wordt momenteel twee keer zo snel opgepompt als dat de ondergrondse reservoirs zich kunnen herstellen. Dat betekent niet alleen lege kraanwaterleidingen, maar ook beschadigde infrastructuur en verzakkingen van de grond. En laten we eerlijk zijn: dit klinkt akelig herkenbaar voor delen van Zuid-Europa – en zelfs voor Nederland.

Het vergeten probleem onder onze voeten: de staat van het grondwater

Zoals hydrogeoloog dr. Joost van Loon van de Universiteit Utrecht vaak aangeeft, zijn onze grondwaterbronnen de strategische watervoorraad van Nederland. Maar de problemen hier begonnen niet gisteren: al sinds de jaren zestig worden veel van deze voorraden, vooral nabij de kust, systematisch overbenut. Daardoor trekt zout zeewater steeds verder het land in en raken voorheen zoete waterlagen verzilt.

Spanje als waarschuwing: cijfers die zorgen baren

Volgens Greenpeace Nederland bevindt meer dan een kwart van de Spaanse grondwaterreserves zich in een ‘slechte staat’. Simpel gezegd: er wordt meer water uit de bodem gehaald dan de natuur kan aanvullen. Daarnaast is bijna een derde van de Spaanse bronnen inmiddels te vervuild voor veilig drinkwater. In regio’s als Andalusië en Murcia zakken de grondwaterstanden schrikbarend snel, met alle gevolgen van dien voor landbouw en bevolking.

Landbouw slurpt: hoe gaan wij ermee om?

Wat echt opvalt: landbouw gebruikt in Spanje naar schatting 80% van het water – in Nederland is dat inmiddels bijna 60%. Daarmee zitten we, samen met Zuid-Europa, ruim boven het Europees gemiddelde. En het zijn juist deze sectoren die zorgen voor toenemende vervuiling van ons water middels mest, pesticiden en kunstmest.

Blik op de toekomst: hoe kwetsbaar zijn we?

Onderzoek wijst uit: als we zo doorgaan, kan driekwart van de Spanjaarden rond 2050 te maken krijgen met ernstige watertekorten. Zelfs steden als Sevilla en Granada worden genoemd als risicogebied. In Nederland lijken we nog redelijk veilig, maar met onze bodemdaling, verzilting van polders als de Haarlemmermeer en periodes van droogte – zoals die in 2022 en 2023 – is het arrogant om te denken dat het hier niet kan gebeuren.

Wat kunt u zelf doen? Praktische tips voor de bewuste Nederlander

• Check uw lekkages: Een druppelende kraan kost jaarlijks honderden liters water.
• Kies voor waterbesparende apparaten: Denk aan moderne (regio)merken als Quooker of AEG.
• Leg een regenton aan: Regenwater opvangen en hergebruiken is verrassend eenvoudig.
• Denk na over wat u eet: Minder vlees, meer regionaal geteelde groenten scheelt water.

Laten we eerlijk zijn: de verhalen uit Mexico-Stad klinken als een scenario uit een film, maar de harde waarheid is dat watercrises inmiddels overal op de loer liggen. De cijfers uit Spanje en de eerste tekenen in Nederland zijn een wake-up-call. Het gesprek hierover op verjaardagen en in de buurtapp mag best een onsje realistischer.

Zorg dat u voorbereid bent, en deel deze kennis vooral met anderen. Bewustzijn en actie beginnen bij uzelf – en elke liter bespaard water telt!