Hoe meer fouten u opmerkt, hoe gestresster u wordt – volgens het laatste wetenschappelijk onderzoek
Soms heeft ons onderbuikgevoel gewoon gelijk. Iedereen herkent het wel: een slordige spelfout in een mail of een kromme zin op LinkedIn voelt als een naald in het oog. Maar wat doet dit nou echt met ons? Nieuw onderzoek in 2025 bevestigt: grammaticale fouten doen meer met ons dan alleen ergernis opwekken. Ze veroorzaken zelfs een meetbare stressreactie in ons lichaam.
Onderzoekers van de Universiteit van Birmingham, onder leiding van Dagmar Divjak en Peter Milin, publiceerden hun bevindingen in het Journal of Neurolinguistics. Zij toonden aan dat er een direct verband bestaat tussen grammaticale misstappen en veranderingen in hartritmevariabiliteit (HRV).
Maar wat betekent dat precies? De HRV meet de tijd tussen uw hartslagen. Wanneer u ontspannen bent, varieert die tijd meer. Bij stress wordt het ritme juist regelmatiger. In het onderzoek bleek: hoe meer taalfouten de proefpersonen tegenkwamen, hoe minder hun HRV werd. Dat is een lichamelijk teken van stress, veroorzaakt door iets ogenschijnlijk kleins als een vergeten dt of een verkeerd geplaatste komma.
Dit effect is niet marginaal: hoe meer fouten, hoe sterker de stressrespons. Dus, voor iedereen die ooit heeft getwijfeld of het zinvol is om hun e-mails te laten controleren door een collega – het antwoord is volmondig ja. Uw omgeving zal u dankbaar zijn.
Waarom raakt ons dit zo diep?
Dagmar Divjak legt uit: “Deze resultaten openen een nieuw venster op hoe ons lichaam en brein samenwerken. Eerder werd vooral gekeken naar hersenactiviteit of oogbewegingen bij het verwerken van taal, maar de fysiologische stressreactie via het autonome zenuwstelsel bleef onderbelicht.”
Dat zenuwstelsel kent twee systemen: het sympathische (voor de ‘vecht-of-vluchtreactie’) en het parasympathische (rust en herstel, of zoals we in Nederland zeggen: ‘even bijtanken’). Uit het onderzoek blijkt dat zelfs op cognitief vlak – dus puur door het waarnemen van taal – ons lichaam reageert alsof er iets serieus aan de hand is.
Praktische voorbeelden uit het dagelijks leven
- Weet u nog die spandoeken van lokale sportclubs vol taalfouten in het centrum van Utrecht?
- Of die ene advertentie van Albert Heijn met een pijnlijke grammaticale misser?
- Zelfs een kort WhatsAppje met een omgekeerde werkwoordvolgorde (en ja, die krijgen we allemaal wel eens binnen)…
Het zijn precies dit soort situaties waarin u, zonder het door te hebben, lichamelijk reageert. Uw hart maakt net wat meer overuren dan normaal. Fascinerend, toch?
Waarom heeft dit onderzoek impact?
De uitkomsten bieden een nieuwe manier om onze taalvaardigheid te meten – zelfs als mensen daar niet direct over kunnen vertellen. Dit is een grote stap vooruit, bijvoorbeeld bij het inschatten van taalproblemen bij jonge kinderen, ouderen met spraakproblemen of mensen die ziek zijn.
Volgens Divjak: “We leren onze moedertaal meestal zonder grammatica-les, het gaat vanzelf. Toch hebben we een intuïtief gevoel voor wat wel en niet klopt. Dat ons lichaam daarop reageert, zelfs als we niet direct kunnen uitleggen waarom, biedt nieuwe inzichten voor hersengezondheid en cognitief onderzoek.”
Zo past u deze kennis praktisch toe
- Let extra goed op helder taalgebruik, zeker in drukwerk, e-mails en openbare communicatie.
- Vraag bij belangrijke berichten iemand uit uw omgeving mee te lezen. Vier ogen zien meer dan twee!
- Besef: een slordige fout doet niet alleen af aan uw geloofwaardigheid, maar leidt ook letterlijk tot stress bij de ontvanger.
- Werk in het onderwijs of klantcontact? Train uzelf om alert te zijn op taalfouten – het heeft directe gevolgen voor de betrokkenheid en het comfort van uw publiek.
Natuurlijk, niemand is perfect en taal is altijd in ontwikkeling. Maar als u met net wat meer aandacht schrijft, helpt u uzelf en iedereen om u heen. En misschien slaat uw hart er ook nét wat rustiger van!
