In tijden van pijn zien we vaak alleen het probleem en vergeten we alles wat nog stevig overeind staat

Emotionele pijn kan onze blik vernauwen, waardoor het positieve uit beeld verdwijnt. Volgens Nederlandse experts in de geestelijke gezondheidszorg, zoals psychiater Rutger Verhoef van GGZ NHN, zorgen stress, angst of verdriet er vaak voor dat we gefixeerd raken op wat misgaat. Hierdoor vergeten we juist wat wél goed blijft in ons leven.

Juist deze observatie heeft geleid tot effectieve behandelmethodes waarbij het lijden wél erkend wordt, maar binnen een bredere context wordt geplaatst. Van cognitieve gedragstherapie tot emotieregulatie-technieken: het draait om het vergroten van het bewustzijn over het geheel, zodat negatieve gevoelens niet de regie krijgen over alles wat we ervaren.

Een pakkende metafoor om onze focus te begrijpen

De Amerikaanse psychotherapeut Matthias J. Barker, populair op sociale media, gebruikt in zijn veelbekeken video’s een krachtige metafoor. “Zodra we spanning of pijn voelen, zoomt onze waarneming automatisch in op het contrast”, legt hij uit. Hij toont een wit vel papier met daarop een rode stip en stelt de vraag: “Welke kleur zie je als eerste?”.

De vanzelfsprekende reactie is “rood”, ook al is 98% van het papier wit. “Waarom die 2%? Omdat het opvalt, schreeuwt om aandacht, en niet in het plaatje past”, aldus Barker.

@matthiasjbarker Moeilijke dingen wissen het goede niet uit. Ze maken het gewoon moeilijker om het te zien. Daarom draait dankbaarheid niet om doen alsof alles perfect is. Het is kiezen om te (blijven) zien wat nog goed, waar en stevig is, zelfs als het leven rommelig en onbeantwoord voelt. Dit dagboek draait niet om toxische positiviteit, maar om het verschuiven van focus, zodat je rust en overzicht vindt – zonder het moeilijke te negeren. Wil je ruimte om het lastige én het mooie tegelijk te bewaren? Het hardcover Dankbaarheidsdagboek is nu verkrijgbaar. Zie link in bio. #Dankbaarheid #Groei #ReflectiefSchrijven #Heling #EmotioneleVeerkracht ♬ originele geluid – Matthias J Barker

Deze eenvoudige oefening laat treffend zien hoe onze hersenen automatisch op pijn of het afwijkende focussen en de rest vergeten. Barker: “We kunnen zo op die rode vlek fixeren, dat we vergeten hoeveel wit er nog is.” Zijn boodschap is duidelijk: het draait niet om het negeren van de realiteit, maar om balans hervinden. “We hoeven negatieve gevoelens niet weg te stoppen. De uitdaging is juist: erkennen waar het pijn doet én zien waar nog licht is. Zelfs nu, in 2025, blijft dit actueel.”

Volgens Barker is dankbaarheid geen naïef optimisme, wel een bewuste keuze voor emotionele oriëntatie: “Moeilijke tijden wissen het goede niet uit, maar ze maken het lastiger om het op te merken. Dankbaarheid betekent bewust keuzes maken in wat je aandacht geeft. Wat blijft wél overeind, wat werkt nog, waar kun je op bouwen?”

• Psycholoog Mirjam de Nijs deelt: “Vijf persoonlijke dingen die je beter niet met anderen kunt delen – mysterie geeft kracht”
• Psychiater Bas van Veen: “Jarenlang dacht je dat je niet goed genoeg was. Maar als iemand je laat vallen, ligt dat zelden aan jou alleen”

Emotionele pijn blijft onze blik kleuren, net als bij dat vel papier. Maar er is altijd meer wits dan rood – als je kiest om het te zien. Juist deze simpele besef kan in zware periodes het verschil maken, zoals veel cliënten bij instellingen als MIND Korrelatie ervaren. Soms is het enige wat we kunnen doen: erkennen wat niet breekt, zelfs als het leven niet simpel voelt.