Te veel beschermen is niet beschermen, maar begrenzen. Die grenzen, gelegd in de kindertijd, kunnen emotionele kettingen worden waar je als volwassene niet zomaar van loskomt

02/08/2025 – 05:00

Kunt u zich voorstellen dat uw kindertijd net zo zacht was als een dekentje van katoen, maar toch littekens achterlaat die onder de oppervlakte blijven? Volgens de gerenommeerde psycholoog Rafa Guerrero is overbescherming geen uiting van liefde, maar eerder een projectie van ouderlijke angsten die de zelfstandigheid van een kind ondermijnen. De gevolgen hiervan? Onzekerheid, lage eigenwaarde en de moeite om “nee” te zeggen — patronen die vaak stilletjes meelopen tot in de volwassenheid.

Tijdens een diepgaand gesprek met Álex Fidalgo in de podcast ‘Lo que tú digas’, richt Guerrero zich direct tot ouders die hun kinderen alle risico’s uit de weg proberen te nemen. “Elke keer dat u overbeschermt, geeft u een stille maar krachtige boodschap mee: ‘je kunt het niet zelf’,” legt hij uit. En die boodschap blijft hangen. “Het kind vertrouwt in eerste instantie op mama of papa, maar raakt uiteindelijk het vertrouwen in zijn of haar eigen kunnen kwijt.”

@rafaguerreropsicologo

Goedenavond, hoe gaat het met jullie? In deze video leg ik uit wat er gebeurt als een kind opgroeit in een omgeving van overbescherming. Als een kind niet mag falen, niet mag teleurgesteld zijn of eigen keuzes mag maken, groeit het op tot een volwassene die geen ‘nee’ kan zeggen en geen grenzen kan stellen. Dank aan @alexfidalgo en @lqtdradio voor deze waardevolle uitwisseling. Hartelijke groet.

♬ origineel geluid – Rafa Guerrero

Volgens Guerrero groeien deze kinderen uit tot volwassenen die slecht tegen teleurstellingen kunnen, veel bevestiging zoeken, snel te beïnvloeden zijn en bij bijna elke beslissing spanning of twijfel ervaren. “Het worden mensen die eindeloos wikken en wegen, constant over hun grenzen heen laten gaan en niet weten hoe ze moeten weigeren,” benadrukt de psycholoog.

Ouders laten zich leiden door hun eigen angsten

Guerrero’s scherpste analyse raakt wat mij betreft de kern: overbescherming draait zelden om het welzijn van het kind, maar vooral om de onopgeloste angsten van de volwassene zelf. “Als ouder wil ik koste wat kost voorkomen dat mijn kind meemaakt wat ik ooit heb meegemaakt,” zegt hij. “Dus snijd ik zelf het vlees al voor.”

Zo projecteren ouders hun onzekerheden op het kind en ontnemen ze hen dagelijkse leermomenten: zelfstandig leren fietsen, een bal schieten in het park, of zelfs gewoon zelf water inschenken aan tafel. “Het kind is niet bang, het is nieuwsgierig,” aldus Guerrero. Maar het is vaak de volwassene die dit natuurlijke verlangen naar zelfstandigheid onbewust blokkeert.

Leren door te vallen en weer op te staan

Streven naar volledige vrijheid? Zeker niet! Guerrero pleit niet voor alles loslaten, maar juist voor volwassen betrokkenheid terwijl een kind ontdekt, probeert en fouten maakt. “Voor het eerst een mes vastpakken? Dat gaat niet meteen goed. Eerste keer bowlen? Direct een strike gooien is een utopie.”

De gouden tip: staak het helpen niet, maar bevestig het gevoel van uw kind als iets niet meteen lukt. “Het is logisch dat je baalt, dat je boos bent. We proberen het gewoon nog een keer, anders kijk je er morgen nog eens naar.” Juist die emotionele steun geeft kracht — veel meer dan alles voorde kindje oplossen.

Een sleutelbegrip dat bij Guerrero steeds terugkomt, is onvoorwaardelijke liefde. “Ik houd van mijn kinderen omdat ze mijn kinderen zijn. Het maakt me niet uit welke cijfers ze halen of of ze goed kunnen schaatsen.” Liefde die niet afhankelijk is van prestaties, noemt hij essentieel voor een stevig zelfvertrouwen vanaf jonge leeftijd.

Kortom: een overbeschermde jeugd werkt soms als een huid die niet door de buitenwereld geraakt kan worden, maar wel littekens achterlaat op de lange termijn. Ouders, overbescherming is geen echte zorg, maar eerder het doorgeven van eigen onzekerheden. Door kinderen de ruimte te geven om fouten te maken en emoties te ervaren, helpt u hen grenzen te leren stellen en hun eigen pad te kiezen, ook als volwassene.