Over twee weken gelden er in Nederland nieuwe regels voor het stoken van hout en kolen in verouderde kachels. Huishoudens die zich hier niet aan houden, riskeren een boete die kan oplopen tot maar liefst 50.000 euro – een bedrag dat zelfs het gemiddelde maandloon overstijgt. Deze sanctie wordt meestal pas uitgedeeld na een melding door buren, dus let goed op hoe en waarmee u deze winter verwarmt.

Vanaf september wordt het warm houden van uw huis met hout of kolen niet alleen een stuk duurder, maar mogelijk ook problematisch. Vanaf deze maand treedt de nieuwste milieuwetgeving in werking, met strengere beperkingen voor huishoudens die oude, vervuilende kachels en ketels gebruiken. Vooral apparaten uit de ‘emissieklasse’ 1 en 2, berucht om hun hoge uitstoot van fijnstof en andere schadelijke stoffen, staan nadrukkelijk op de radar van de overheid.

Wat betekent dit in de praktijk?

• Huishoudens met een oude ketel of kachel riskeren een waarschuwing of zelfs een direct stookverbod.
• Een boete tot 50.000 euro is mogelijk als u na melding blijft stoken op kolen of hout met een afgeschreven apparaat.
• De kans op controle is het grootst na melding door uw buren – vooral in kleinere dorpen waar oude installaties veel voorkomen.

Waarom deze aanscherping?

De overheid stimuleert al jaren de vervanging van oude ketels via subsidies voor bijvoorbeeld warmtepompen of moderne pelletkachels. Met de nieuwe regels willen ze de luchtkwaliteit verbeteren en gezondheidsrisico’s beperken. Uit recente cijfers van het RIVM blijkt dat lokale hout- en kolenstook in woonwijken verantwoordelijk is voor meer dan 75% van alle fijnstofuitstoot door huishoudens én 95% van de uitstoot van het kankerverwekkende benzo[a]pyreen.

Een simpel rekensommetje: als in een modeldorp duizend oude kolenketels worden vervangen door duurzame alternatieven, neemt de fijnstofuitstoot met ruim 88% af. Ook benzo[a]pyreen, een sluipmoordenaar in onze lucht, zakt volgens experts fors – tot wel 90%. Dit zijn cijfers waar ook ik van schrik; het betekent nogal wat voor de toekomst van onze longen.

Voor wie zijn de boetes relevant?

Als u een oud stooksysteem heeft en deze ná september nog gebruikt, loopt u een serieus financieel risico. Controleurs van de gemeente komen meestal pas langs na een klacht. In de praktijk ontstaan veel meldingen door rookoverlast bij de buren. In landelijke gebieden – denk aan kleine dorpen in Gelderland, Drenthe of Limburg – wordt hier extra op gelet.

Heeft u de afgelopen jaren geen gebruikgemaakt van subsidiemogelijkheden, dan is de kans groot dat u nu duurder uit bent. Met de nieuwe regelingen wordt de subsidie op nieuwe, schone verwarmingssystemen fors lager. De overheid wil zo de omschakeling versnellen – fijn voor het milieu, maar minder prettig voor uw portemonnee als u nog moet overstappen.

Tips om problemen te voorkomen

• Controleer of uw huidige ketel of kachel voldoet aan de emissie-eisen. Twijfelt u? Vraag dan advies bij een lokale installateur.
• Overweeg tijdig een overstap op een warmtepomp of moderne pelletkachel – gemeenten als Utrecht en Haarlem bieden extra subsidie of goedkoop advies.
• Houd rekening met wachttijden bij installateurs: in de winter is het vaak druk. Wie nu handelt, voorkomt koude verrassingen.
• Wordt u geconfronteerd met rookoverlast van buren? Bespreek het eerst samen, voor u melding maakt. In veel gevallen is een oplossing mogelijk zonder boete.

Waarom nú handelen?

Het is duidelijk: gemeenten en milieudiensten gaan in 2025 strenger handhaven. Door de veranderde subsidienormen kan later overstappen u tienduizenden euro’s minder opleveren. Bovendien is het effect op lucht en gezondheid enorm. Laat deze kans niet voorbijgaan; zowel voor uw eigen comfort als voor een schonere leefomgeving is het nú tijd om in actie te komen.

“Met deze nieuwe subsidieregelingen stimuleren we Nederlandse huishoudens om alle vervuilende kolenketels te vervangen. Fijnstof en kankerverwekkend benzo[a]pyreen zijn echte probleemstoffen. Waarmee u thuis stookt, heeft grote impact op uw leefomgeving én gezondheid,” benadrukt Jeroen van Veldhoven, minister van Klimaat en Milieu.