Wat bepaalt jouw gevoel van geluk? Wetenschap, gewoontes en… je familie

De Amerikaanse Harvard-professor en sociaalwetenschapper Arthur Brooks zet de discussie over geluk op scherp: “De helft van je geluk komt uit je genen, en dat krijg je letterlijk via je moeder.” Tijdens een toespraak op het ARC-congres (bekijk terug op YouTube: @arc_conference) gaf Brooks toe: geluk is veel meer dan een simpele gevoelstoestand – het is een mix van plezier, voldoening en een diep gevoel van betekenis. En als bewoner van het nuchtere Nederland herken ik dat direct: geluk vraagt om concrete, dagelijkse keuzes.

Brooks wijst op een bevinding die mij als redacteur prikkelt: studies met eeneiige tweelingen tonen aan dat 50% van je geluk genetisch is, 25% wordt bepaald door levensomstandigheden, maar de resterende 25% ligt in jouw handen – in gewoontes die je zelf dagelijks vormgeeft.

De vier pijlers van duurzaam geluk

Volgens Brooks draait het om vier diepe ‘geluksrekeningen’, waarin je iedere dag zou moeten storten: zingeving of geloof, familie, vriendschap en werk.

• Zingeving/geloof: Je hoeft geen religie aan te hangen, maar een levensinvulling die je verbindt aan iets groters dan jezelf, vermindert narcisme en stress. Of dat nu yoga aan de Amstel is, of stiltewandelingen op de Veluwe – het gaat om het grotere plaatje.
• Familie: De banden met familieleden zijn kwetsbaar, vooral als meningen botsen (herkenbaar na menig verjaardag in Nederland!). Maar zolang er geen sprake is van misbruik, zijn deze relaties het investeren waard, aldus Brooks.
• Vriendschap: Brooks maakt onderscheid tussen échte vrienden (bij wie je mag zijn wie je bent) en ‘kennis-vrienden’ (lees: groepsapps waar stilte als awkward voelt). Die kwaliteit in contact, niet alleen kwantiteit, zorgt voor een fundament onder je geluk.
• Werk: Verrassend misschien, maar werkgeluk draait niet om status of salaris, maar om het ervaren van groei en betekenis. Denk aan succes op je eigen manier én bijdragen aan anderen, of je nu in Rotterdamse zorg werkt of een zaak runt in Utrecht.

Nederlanders steeds minder gelukkig – tijd voor actie?

Brooks gooit er een zorgwekkend feit in: sinds 2000 daalt het geluksniveau in veel OESO-landen, inclusief Nederland. Niet alleen door inflatie of woningstress, maar vooral doordat mensen het contact met deze vier pijlers kwijtraken. Zijn oproep: als we echt een gelukkiger maatschappij willen, investeren we niet alleen in economie, maar juist in persoonlijke groei en verbondenheid.

Praktische tips uit de wetenschap:

• Maak bewust tijd vrij voor échte gesprekken met familie of vrienden – offline, bijvoorbeeld tijdens een wandeling in het Vondelpark.
• Vind jouw eigen bron van zingeving: vrijwilligerswerk, filosofiegroepje of een meditatiesessie op zaterdagochtend.
• Herdefinieer succes op je werk: niet alleen targets halen, maar ook plezier hebben in bijdragen, hoe klein ook.

Meer perspectieven: geluk vanuit de hersenen en het boeddhisme

• Marco Ratti, neurowetenschapper: “Overleven is leven uit angst voor doodgaan. Echt leven begint als je de dag omarmt.”
• Lama Rinchen, boeddhistisch monnik: “Het is jouw leven, neem de regie, en veel gedoe met vrienden en familie verdwijnt vanzelf.”

De inzichten van Arthur Brooks zijn actueel en toepasbaar, vooral voor iedereen die in 2025 zoekt naar meer houvast en veerkracht. Uw geluk is geen gegeven – het is een optelsom van keuzes, dagelijkse gewoontes en af en toe een flinke portie lef om het anders te doen.