Wetenschappers luiden de noodklok: het verbranden van hout is veel schadelijker dan de meeste mensen beseffen. Uit recent onderzoek blijkt zelfs dat houtkachels en open haarden in Nederlandse steden een grote bron van schadelijke stoffen zijn – erger nog dan het vrachtverkeer.
Houtstook in de stad. Foto: Pexels via Pixabay
Bij luchtverontreiniging denken veel mensen meteen aan donkere uitlaatgassen van auto’s. Maar onderzoekers uit Griekenland tonen nu aan: houtverbranding is in veel Europese steden juist de belangrijkste boosdoener. Volgens nieuwe data brengt het stoken van hout meer kankerverwekkende stoffen in de lucht dan autoverkeer.
Houtstook vervuilt meer dan moderne vrachtwagens
Een recente studie in het wetenschappelijke tijdschrift Atmospheric Chemistry and Physics onthult dat door het stoken van hout grote hoeveelheden polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) vrijkomen. Deze stoffen zijn bewezen kankerverwekkend en veroorzaken op termijn serieuze gezondheidsproblemen. Vergelijk je de uitstoot dan blijkt: houtverbranding zorgt voor aanzienlijk meer PAK’s dan diesel- of benzinemotoren van voertuigen.
Hoewel de studie plaatsvond in het drukke Athene, zijn de cijfers relevant voor heel Europa – dus óók voor Nederland. Houtstook draait in de winter op volle toeren en veroorzaakt niet alleen giftige stoffen, maar ook fijnstof (PM10 en PM2.5), dat de lucht in steden sterk vervuilt. Langdurige blootstelling kan ernstige gevolgen hebben voor onze gezondheid. Vooral in de koude maanden, wanneer veel huishoudens met hout hun woning verwarmen, stijgt het gezondheidsrisico – zelfs tijdens een simpele wandeling door de wijk.
Het probleem zit niet alleen bij oude kachels: ook nieuwe modellen die aan de zogeheten ‘ecodesign’-eisen voldoen, stoten gemiddeld 750 keer meer fijnstof uit dan de nieuwste Euro 7 vrachtwagens. Daarbij blijkt uit metingen in Nederlandse huizen dat het stoken van hout de hoeveelheid schadelijke stoffen tot drie keer kan verhogen – zeker bij gesloten ramen in de donkere maanden. Zo beïnvloedt houtstook direct de luchtkwaliteit binnenshuis. Ongeveer acht procent van de bevolking gebruikt hout als hoofdverwarming of voor warm water, volgens schattingen van TNO.
Waarom denken we dat hout ‘onschuldig’ is?
Veel mensen zien hout als iets natuurlijks en geloven dat houtstoken daarom weinig kwaad kan. Uit studies blijkt echter dat 31% van alle jaarlijkse PAK-emissies in Europa afkomstig is van houtverbranding – vooral in de wintermaanden. Ter vergelijking: 33% is afkomstig van diesel en olie, 29% van benzine. Bovendien bevat houtrook gevaarlijker fijnstof dat dieper in onze longen dringt en het risico op kanker sterk vergroot.
Volgens de onderzoekers is het essentieel dat heel Europa snel maatregelen neemt om de emissies uit houtstook fors te beperken. Dit zou de luchtkwaliteit merkbaar verbeteren en de volksgezondheid beschermen. Houtverbranding wordt in verband gebracht met een reeks ziekten: hartinfarcten, beroertes en zelfs diabetes en obesitas. Dat blijkt niet alleen uit internationale studies, maar ook uit actuele cijfers van het RIVM.
Zoals Gary Fuller van het King’s College in Londen het verwoordt: ‘We houden onszelf graag voor dat hout onschuldig is, omdat het een natuurproduct is. Maar de metingen in steden als Amsterdam en Rotterdam laten keer op keer zien dat houtrook zorgt voor serieuze luchtvervuiling en gezondheidsrisico’s.’
Heeft u thuis een open haard of houtkachel? Overweeg dan streng te matigen of over te stappen op schonere alternatieven. Zo blijft de lucht in uw buurt schoner en draagt u bij aan het welzijn van iedereen in de stad.
