De gemeenteraad van Brno heeft in juli een nieuw en ambitieus actieplan voor de luchtkwaliteit goedgekeurd. Met concrete maatregelen wil Brno de lokale luchtvervuiling structureel onder wettelijk vastgelegde limieten brengen — een flinke stap, waar men in veel Nederlandse steden beslist inspiratie uit kan opdoen. Dit plan sluit aan op eerdere initiatieven en bouwt verder op het beleid dat sinds 2017 wordt uitgerold.

Van groener straatbeeld tot circulaire wateroplossingen

Wat ons vooral opvalt: Brno pakt de aanpak van luchtvervuiling breed op. De stad werkt al langer samen binnen het internationale LIFE TreeCheck-project. Dit project draait om ‘vergroening’ – niet alleen door aanplanten van extra bomen in de stad, maar ook door de aanleg van groene daken, nieuwe groene zones en innovatief gebruik van water. Zo kijkt men naar het hergebruiken van regenwater voor bijvoorbeeld het doorspoelen van toiletten in gemeentelijke gebouwen. Regenwater hoeft dus niet altijd meteen via het riool weg te stromen – het kan lokaal, nuttig worden ingezet.

Praktische maatregelen uit het plan van Brno

• Betere positie voor het OV: Voorrang en prijsvoordeel voor trams en bussen: minder auto’s, schonere lucht.
• Doorstroming verbeteren: Slimmere verkeersregulering vermindert files en daarmee schadelijke uitstoot.
• P+R-parkeerplaatsen realiseren: Meer overstappunten aan de stadsrand betekent schonere binnenstad.
• Renovatie van tramnetwerken: Moderne sporen helpen geluid en fijnstof terugdringen.
• Extra stadsnatuur: Aanplant van nieuwe groene zones en bomen in de stad.
• Uitstootarme dienstvoertuigen: Nieuwe aankopen voor de gemeentelijke vloot krijgen strenge emissie-eisen: denk aan CNG-, hybride- en volledig elektrische voertuigen.

Wat kunnen Nederlandse steden leren?

Terwijl Rotterdam en Amsterdam zich oriënteren op vergelijkbare oplossingen, valt het brede karakter van het Brno-plan op. Niet alleen verkeer, maar juist ook waterbeheer en vergroening gaan hier hand in hand. Moderne steden kunnen haast niet meer zonder een scherp integrale visie op lucht, mobiliteit én klimaatbestendigheid.

Waarom dit u aangaat

Luchtkwaliteit is steeds vaker onderwerp van discussie, zeker nu studies blijven aantonen dat schonere lucht direct samenhangt met onze gezondheid en levenskwaliteit. Misschien herkent u het wel: een polderwijk waar het in de zomer broeierig heet wordt door tegeltuinen, of een parkeerterrein waar regenwater slecht wegloopt. Door regenwater slim te gebruiken en stevig in te zetten op vergroening, zet Brno een voorbeeld dat u wellicht met uw buurt(vereniging), lokale politiek of waterschap wilt delen.

Hoe kunt u zelf bijdragen?

• Onderzoek of uw gemeente plannen heeft voor het hergebruik van regenwater.
• Stimuleer vergroening van uw straat — denk aan geveltuintjes of zelfs groene daken.
• Laat bij keuze voor mobiliteit de auto vaker staan of kies, net als Brno, eens wat vaker voor het OV — NS en RET investeren volop in groene alternatieven.
• Licht het onderwerp aan bij de wijkraad of het buurtplatform: samen bereik je meer.

We weten het allemaal: frisse lucht en groene straten zijn essentieel. Inspiratie zoals nu uit Brno laat zien dat het wél kan, met concrete stappen en een ambitieuze blik vooruit.

Deel dit artikel met vrienden of buurtgenoten, en wie weet ontstaat er lokaal ook een frisse discussie over een groener en gezonder Nederland.