Wist u dat de mensheid elke 5 dagen een stedelijk gebied bouwt dat qua oppervlakte gelijk is aan Parijs? De ongekende groei van steden gaat gepaard met een flinke ecologische voetafdruk. In 2025 is de bouwsector verantwoordelijk voor maar liefst 37% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Als reactie op deze verontrustende cijfers heeft het VN-Milieuprogramma (UNEP) een recent rapport gepresenteerd over de impact van de bouwsector op onze planeet. Maar belangrijker nog: in dat rapport vindt u praktische oplossingen om de sector te vergroenen, te verduurzamen en afval tot een minimum te beperken.

Decarboniseren: wat betekent het in praktijk?

Decarboniseren houdt in dat we stap voor stap processen zo aanpassen dat ze nauwelijks nog CO₂ of andere broeikasgassen uitstoten. Het uiteindelijke doel is: netto nul uitstoot. In de bouwwereld betekent dit investeren in hernieuwbare energie zoals zonnepanelen of Nederlandse windmolens, en stoppen met kolen en gas. Natuurlijk kunnen sommige emissies (voorlopig) nog niet vermeden worden. Dat vraagt om compensatie – denk aan projecten voor bomenaanplant of innovatieve CO₂-opslagtechnologie zoals in het Rotterdamse havengebied al gebeurt.

Het rapport “Bouwmaterialen en Klimaat: bouwen aan een nieuwe toekomst” neemt economische, sociale en politieke facetten mee, en kijkt naar het hele plaatje — van productie tot sloop. Er wordt ook gekeken naar biobased en ethisch verantwoorde materialen uit Europa, zoals hennep of gerecycled hout, zonder natuur te beschadigen.

Woningen van de toekomst: innovatief én duurzaam

De grootste winst ligt in het hergebruiken en renoveren van bestaande panden. Volgens UNEP kan slim gebruik van leegstaande bedrijventerreinen en betere isolatietechnieken de uitstoot van een gebouw tot wel 75% verlagen vergeleken met nieuwbouw. Uiteraard blijft extra woonruimte in een groeiende stad als Amsterdam of Eindhoven nodig. Vandaar de oproep om bouwculturen én opleidingen in Nederland ingrijpend te moderniseren. Educatie voor architecten en aannemers draait voortaan om circulair bouwen en het herdenken van de bouwketen.

Sheila Aggarwal-Khan, directeur UNEP, benadrukt het belang van lokale materialen: “Tot voor kort bouwden we vooral met lokale grond, steen, hout of bamboe. Moderne materialen zoals beton en staal geven slechts de schijn van duurzaamheid, vaak belanden ze snel als afval en verergeren ze het klimaatprobleem.” Wereldwijd geldt: alleen al de productie van beton, staal en aluminium is nu goed voor 23% van alle emissies — meer dan eender welke andere industrie.

Concreet aan de slag: praktische maatregelen

Wat kunt u zelf of als organisatie doen? Het rapport noemt expliciet groene daken en gevels als slimme troef: stedelijke natuur brengt verkoeling, verlaagt energieverbruik voor airco’s en helpt regenwater opnemen — haast onmisbaar in natte regio’s als Noord-Holland. Vergelijkingen laten zien dat een groen dak tot 60% meer energie bespaart dan een traditioneel betonnen dak.

Daarnaast is het gebruik van gerecycled beton en metaal kansrijk, al vraagt dit wel om goede logistiek en toegang tot grondstoffen, wat juist in ontwikkelingslanden een uitdaging kan zijn. Het rapport reikt bouwprofessionals daarvoor alternatieven aan, gebaseerd op lokale grondstoffen en bewezen oplossingen uit onder meer Scandinavië of de Randstad.

De VN benadrukt tot slot dat toegang tot betrouwbare informatie essentieel is voor het maken van echt duurzame keuzes. Goede data maken het verschil, zeker nu de urgentie voor de bouw- én klimaatsector groter is dan ooit.

Wist u dit al?

• De ‘Parijs-eenheid’ betekent niet dat elke vijf dagen één enorm nieuw gebied wordt gebouwd; het is een optelsom van talloze kleine uitbreidingen wereldwijd.

Bronnen (MLA):

• Bouwmaterialen en het klimaat: bouwen aan een nieuwe toekomst.