Nieuw onderzoek toont aan dat maar liefst 80% van het Japanse DNA afkomstig is van het Koreaanse schiereiland – en dat in twee golven

Het klinkt bijna als een detectiveverhaal, maar dan over onze oudste wortels. Dankzij het skelet van een 2300 jaar oude mens heeft de wetenschap het mysterie rond de herkomst van de Japanners flink opgehelderd. Een internationaal onderzoeksteam, aangevoerd door Jonghyun Kim en Jun Ohashi van de Universiteit van Tokio, heeft overtuigend bewijs gevonden dat de grootste migratiestromen naar de Japanse eilanden uit het gebied van het huidige Korea kwamen, tijdens de Yayoi- en Kofun-periodes – ruwweg van 3000 v.Chr. tot 538 n.Chr.

Voor deze doorbraak onderzochten de wetenschappers het volledige genoom van een persoon uit de Yayoi-periode. Het skelet werd gevonden op de archeologische site van Doigahama, een oud kerkhof in de prefectuur Yamaguchi. Ongelooflijk maar waar: ondanks een ouderdom van meer dan twee millennia, bleef het DNA verrassend goed bewaard. Dit stelde het team in staat een vergelijking te maken met het DNA uit diverse Aziatische landen. Zoals verwacht vertoonde het veel overeenkomsten met hedendaags Japans DNA – maar het was vooral het nauwe raakvlak met Koreaans DNA dat de aandacht trok.

De uitkomsten verschenen in het Journal of Human Genetics. Interessant genoeg is nu bevestigd wat lang werd vermoed: de Japanse genetische mix heeft twee duidelijke wortels – die van de oorspronkelijke bewoners én van grootschalige immigratie vanuit het vasteland.

Tot circa het derde millennium v.Chr. was Japan relatief geïsoleerd van de rest van Azië. Met de start van de Yayoi- en later de Kofun-periode veranderde dat. Nieuwe groepen mensen staken over, brachten technieken als landbouw en metaalbewerking mee, en lieten sporen in het huidige Japanse DNA na die we tot op vandaag terugzien. De impact van die immigratie was zo groot dat slecht zo’n 20% van het hedendaagse Japanse DNA van de oerbevolking stamt. Zoals wetenschapper Ohashi zegt: “Meer dan 80% van het huidige Japanse genoom is verwant aan Oost- en Noordoost-Aziatische populaties.”

Toch bleef lang onduidelijk op welke manieren deze unieke mix precies ontstond. Wetenschappers hielden tot voor kort twee scenario’s voor mogelijk over de migratie vanuit Azië naar Japan.

De eerste theorie beschrijft twee immigratiegolven uit één herkomstgebied: dezelfde mensen staken op verschillende momenten over. Ofwel: de Yayoi- en Kofun-migraties waren genetisch bijna identiek. De alternatieve verklaring stelde dat er juist drie aparte routes waren, met herkomsten uit het noordoosten van Azië (voor de Yayoi) en het oosten van het continent (voor de Kofun). Beide hypotheses zouden het grote aandeel Oost-Aziatisch DNA in moderne Japanners kunnen verklaren.

Nu maakt het team rond Kim en Ohashi een eind aan die discussie: het model met drie afzonderlijke routes kan de prullenbak in. Volgens Ohashi: “Onze resultaten laten zien dat de meeste immigranten tijdens de Yayoi- en Kofun-perioden vooral uit het Koreaanse schiereiland kwamen.” De aanvoer van mensen – en dus van DNA – uit Korea liep veel constanter dan we tot nu toe wisten, waardoor al die Oost- en Noordoost-Aziatische genen via hetzelfde volk op Japanse eilanden belandden, in plaats van in diverse ‘ladingen’.

De feiten stapelen zich op: de Yayoi-persoon die het team onderzocht, bleek genetisch nauwer verwant aan de mensen uit de volgende periode (Kofun) – met als gemene deler een mengeling van Jomon (de oudste inwoners), Oost-Aziatische en Noordoost-Aziatische voorouders. Toch was zelfs dat niet zo doorslaggevend als de DNA-overeenkomst met moderne Koreanen! Als ze het antieke DNA naast hedendaagse genen legden, kwam de Yayoi-persoon opvallend veel dichter bij moderne Koreanen uit dan bij andere niet-Japanse bevolkingen.

Wat betekent dit alles? Dankzij dit onderzoek zien we de vorming van de Japanse bevolking met nieuwe ogen. De belangrijkste migratiestroom liep van het Koreaanse schiereiland naar Japan, en dat geldt voor beide grote immigratiegolven in de prehistorie. Natuurlijk blijven er vraagtekens, maar dit is een van de stevigste argumenten in de discussie tot nu toe.

Tip van de redactie

• Deze inzichten geven ons een fascinerend inkijkje in Japans geschiedenis, maar het onderzoek stopt niet hier! Ohashi en zijn collega’s willen nog meer oude skeletten uit heel Japan genetisch analyseren. Mooi om in de gaten te houden, vooral als u de Japanse cultuur of geschiedenis volgt.

Bronnen (MLA)

• “Genetic Analysis of a Yayoi Individual from the Doigahama Site Provides Insights into the Origins of Immigrants to the Japanese Archipelago.” Journal of Human Genetics, 15 okt. 2024, doi:10.1038/s10038-024-01295-w