Zal de Europese Unie echt proberen het weer te “bevelen”, mocht het modern klimaatbeleid onvoldoende blijken en verdere opwarming onafwendbaar lijken? De afgelopen maanden onderzoeken experts ingrijpende methodes die tot voor kort vooral klonken als sciencefiction. Nu staan ze écht op de agenda in Brussel.
Wat is zonlicht-blokkering en waarom houdt de EU zich ermee bezig?
De discussie draait om Solar Radiation Modification (SRM): innovatieve technologieën waarmee een deel van het zonlicht weerkaatst wordt, zodat de aarde minder opwarmt. Een bekend idee is het sproeien van aerosolen hoog in de atmosfeer; zo ontstaat een soort ‘zonnescherm’ dat direct effect kan hebben op de temperatuurstijging. Euronews berichtte begin 2025 dat de EU serieus kijkt naar zulke maatregelen – niet omdat het ideaal is, maar omdat de nood hoog is.
Waarom die haast? Ongekende Nederlandse hittegolven en recordjaar 2023
We hoeven alleen maar terug te kijken op de zomer van 2023: het warmste jaar ooit gemeten in Nederland, met meerdere dagen richting de 40 graden in steden als Eindhoven en Arnhem. Overstromingen in Limburg, hittestress in bejaardentehuizen, en boeren die massaal alarm sloegen. Geen wonder dat het zoeken naar alternatieven—hoe controversieel ook—gewoon op tafel ligt.
Zo werkt Solar Radiation Modification (SRM) – en wat zijn de gevaren?
- Stratosferisch aerosolinjectie: via bijvoorbeeld vliegtuigen worden microscopisch kleine deeltjes in de bovenste luchtlagen gebracht, die zonlicht deels terugkaatsen.
- Wolken witter maken boven zee: zeezoutdeeltjes zorgen voor helderder wolken, waardoor ze meer zonlicht reflecteren.
Op papier klinkt het geniaal, maar SRM grijpt extreem in op natuurlijke systemen. Nederlandse mariene biologen waarschuwen voor gevolgen: verstoring van weerpatronen, risico voor de biodiversiteit in bijvoorbeeld de Waddenzee, of onverwachte gevolgen voor de landbouw. Met andere woorden: er is een risico dat we het ene probleem slechts ruilen voor het andere.
Niet of/of – maar én/én: blijven inzetten op emissiereductie
Wat benadrukken experts van de Wageningen Universiteit én het RIVM? Zonlicht-blokkering is géén vervanger voor CO2-reductie en methaanbestrijding. SRM kan hooguit een tijdelijke rem op verdere opwarming bieden, “een pleister op de wonde” zolang structurele oplossingen hun werk nog niet doen. De nadruk blijft op besparen, isoleren en investeren in windparken en zonnepanelen—denk aan de projecten bij Zeewolde en het Amsterdamse Zonnepark.
EU-regels en ethiek: wie beslist er eigenlijk?
Samen met Europese onderzoeksinstituten werkt de Europese Commissie nu aan een streng juridisch en ethisch kader. Belangrijk: transparantie en inspraak van alle betrokken partijen—van boeren uit Drenthe tot bewoners van Zuid-Europese regio’s, die de gevolgen direct kunnen voelen. Het streven is dat er nooit “zomaar” een keuze wordt gemaakt, zonder grondig debat en internationale samenwerking.
Blik op de toekomst: een genuanceerde aanpak
Gaat zonlicht-blokkering het klimaatprobleem oplossen? Niemand durft daar de hand voor in het vuur te steken. Maar één feit staat vast: als Nederland en Europa de afgelopen jaren iets geleerd hebben, is het dat de aanpak breed moet zijn. Combineren van radicale technologie, stevig beleid én lokale kennis wordt cruciaal. Zeker nu de uitdagingen zich sneller opstapelen dan we tot voor kort voor mogelijk hielden.
Heeft u zelf ideeën of zorgen rond deze technieken? Binnenkort start het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat burgerpanels in onder meer Utrecht en Groningen—een kans om persoonlijk mee te denken.
[IMAGE1]
