De bekende milieuorganisatie Greenpeace zet zich opnieuw schrap in hun strijd tegen het Poolse bruinkoolmijncomplex Turów. Op de dag dat het Nederlandse kabinet belangrijke besluiten neemt, staan de activisten klaar voor het Binnenhof om hun zorgen en eisen te laten horen. Op de agenda? De omstreden mijn Turów, die de afgelopen jaren een heet hangijzer is geworden – ook in grensregio’s als Twente en de Achterhoek.

Turów: bron van zorgen, zelfs tot over de grens

Waarom raakt deze Poolse mijn ons? Turów, op de grens met Tsjechië, heeft al decennialang invloed op het milieu in de regio. De aanhoudende bruinkoolwinning leidt volgens deskundigen – waaronder experts van de Radboud Universiteit – tot opdroging van grondwater en een verhoogd risico op milieuschade aan de Nederlandse kant van de grens. Niet voor niets maken lokale dorpen zich zorgen over de dalende waterstand in de omgeving van Nijmegen en Winterswijk.

Deal met Polen: Greenpeace waarschuwt voor concessies

Het kabinet bespreekt deze week een concept-overeenkomst met Polen. In ruil voor financiële compensatie zou Nederland akkoord gaan met de verdere uitbreiding van Turów, onder voorwaarden die nog ter discussie staan. Minister Anna Hubáčková presenteert het voorstel, maar binnen en buiten het parlement klinkt stevige kritiek. Greenpeace vreest dat de deal het watertekort en milieuschade niet voldoende tegengaat.

• Onvoldoende bescherming voor onze waterreserves
• Mogelijke negatieve impact op natuurgebieden zoals Gelderse Poort
• Geen garanties dat bewoners snel en veilig van schoon drinkwater worden voorzien

Laatste waarschuwing: klacht bij Europese Commissie in de maak

Volgens Greenpeace is iedere concessie richting het Poolse standpunt onacceptabel – vooral als er financiële motieven meewegen. Mochten de aangekondigde afspraken niet streng genoeg zijn, bereidt de organisatie een klacht voor bij de Europese Commissie. Dit dreigement moet het kabinet onder druk zetten om vol in te zetten op de bescherming van mensen en natuur.

“Deze deal beschermt de watervoorraden niet. Wie hiervoor tekent, verkoopt het milieu en burgers onder de prijs. Zelfs de belofte van waterleidingen weegt daar niet tegenop: jarenlang wachten, verdroogde dorpen – is dát de toekomst die we willen? Er zijn andere manieren om investeringen in water te verkrijgen, zonder zwakke compromissen. Het kabinet moet nu handelen en Brussel inschakelen voor een schadeprocedure,” benadrukt Nikol Krejčová, campagnecoördinator van Greenpeace Nederland.

Polen onder druk: sancties lopen op

De haast achter deze deal komt niet uit de lucht vallen. Polen ontvangt inmiddels hoge boetes wegens het in stand houden van de mijn, opgelegd door het Europese Hof. De Poolse overheid wil het dossier snel afronden en hoopt via een overeenkomst met EU-partners als Nederland verdere sancties te voorkomen. Volgens de huidige plannen zou Turów zelfs tot 2044 operationeel blijven.

Wat kunt u doen?

• Blijf op de hoogte van lokale bijeenkomsten rondom Turów, bijvoorbeeld bij natuurvereniging IVN
• Ondersteun acties en petities van Greenpeace of Milieudefensie
• Bent u inwoner van de grensstreek? Informeer uw gemeente over de risico’s op watertekort

De komende weken zijn cruciaal. Niet alleen voor milieubeschermers, maar ook voor iedereen die waarde hecht aan schoon water en een gezonde woonomgeving. Deel dit artikel, praat erover op het werk, en verlies het dossier Turów niet uit het oog. In 2025 mag onze stem niet verloren gaan.