Hij benadrukt hoe de trend om gewone menselijke gedragingen – zoals verlegenheid – te problematiseren, de kijk op mentale gezondheid fundamenteel heeft veranderd
06/08/2025 – 11:17 Bijgewerkt: 06/08/2025 – 11:17
De bekende psychiater José Luis Marín schoof recent aan in de populaire podcast ‘Nude Project’ en sprak daar openhartig over actuele trends en uitdagingen binnen de psychiatrie. Zijn visie? We zien steeds vaker dat gewone, herkenbare karaktereigenschappen – zoals verlegenheid – een psychiatrisch label krijgen. Daar wordt hij eerlijk gezegd niet enthousiast van.
Wanneer wordt verlegenheid een “stoornis”?
Volgens Marín is het begrip ‘sociale fobie’ geen tijdloos verschijnsel, maar een relatief recente diagnose die vanaf het einde van de twintigste eeuw terrein won. Hij stelt dat het medicaliseren van verlegenheid mensen onnodig snel het stempel ‘mentale stoornis’ geeft. Waar je vroeger gewoon als wat terughoudend gold, staat er nu al snel ‘stoornis’ in het dossier. Dat heeft volgens hem niet alleen te maken met een veranderde kijk op de psyche, maar is ook gunstig voor de farmaceutische industrie.
Diagnoses en medicatie: wie profiteert er eigenlijk?
Marín is uitgesproken kritisch op de rol van medicijnbedrijven. Nieuwe stoornissen als ADHD of ‘problematische eenzaamheid’ verschijnen volgens hem regelmatig op het toneel omdat ze nieuwe markten creëren voor medicatie, niet per se omdat mensen er daadwerkelijk beter mee geholpen zijn.
Zijn emoties gevaarlijk? Absoluut niet
“Gezonde emoties worden te snel als ziek gezien,” vindt Marín. Verdriet bijvoorbeeld is volgens hem gewoon menselijk en hoort bij het leven. Toch krijgt dat gevoel tegenwoordig al gauw het etiket ‘depressie’ mee, waardoor meer mensen onnodig medicatie voorgeschreven krijgen. Hij stelt dat verdriet of een mindere dag nog niets zegt over je mentale gezondheid – dat noemen we toch gewoon het leven?
De kunst van goed kijken en luisteren
Natuurlijk, soms zijn psychofarmaca essentieel, beaamt Marín – bijvoorbeeld als iemand echt het contact met de werkelijkheid kwijt is. Maar hij maakt zich ernstige zorgen over het gemak waarmee pillen worden voorgeschreven, vaak zonder naar iemands persoonlijke verhaal of context te kijken. “Het probleem is dat het idee leeft dat een pilletje altijd een oplossing biedt, terwijl een goed gesprek en begrip voor de situatie vaak veel waardevoller zijn”, aldus Marín.
Een holistische blik op geestelijke gezondheid
Marín vindt dat het tijd is voor een bredere benadering van de psychiatrie. Niet alleen de biologie, maar ook iemands emoties, relaties en sociale omgeving moeten aandacht krijgen. Artsenopleidingen zouden daar veel meer aandacht aan mogen besteden – in plaats van direct te zoeken naar een ‘biologisch probleem’ of ‘standaard protocol’.
Zijn boodschap aan collega’s in Nederland? Kijk naar het hele mens, niet alleen naar symptomen. Combineer gesprekken, psychotherapie en indien écht nodig medicatie, zodat mensen zich gehoord en begrepen voelen – en niet onnodig snel worden gelabeld of gemedicaliseerd.
Deze kritische inzichten van José Luis Marín raken ook hier bij ons een gevoelige snaar. Steeds meer Nederlanders ervaren prestatiedruk, werkstress of simpelweg sociale onzekerheid. Misschien tijd om eens goed te kijken naar de vraag: labelen we te veel, te snel?
