Digitale privacy is in de afgelopen jaren een van de meest besproken onderwerpen geworden – en terecht. Toch heeft het merendeel van de mensen geen volledig inzicht in waar hun persoonlijke data terechtkomen. Veel processen op onze mobiele apparaten en in apps zijn zo ontworpen dat ze automatisch gegevens verzamelen en versturen, vaak zonder dat u dit expliciet heeft goedgekeurd. Denk aan foto’s, documenten, locatiegegevens of zelfs uw dagelijkse gewoonten op uw telefoon.

Het zal u verbazen hoeveel apps en apparaten ongemerkt uw data uploaden en delen. Foto: Shutterstock

In een tijd waarin iedere klik en iedere beweging in een app wordt geregistreerd, wordt het steeds belangrijker om uw instellingen te kennen en actief te beschermen. Vaak ontstaan risico’s niet door hackers, maar door gebrek aan bewustwording. Dit vraagt om extra oplettendheid van u als gebruiker.

Automatische back-ups van foto’s en documenten naar de cloud

Een van de meest voorkomende manieren waarop persoonlijke data buiten uw zicht verdwijnen, is via automatische back-up functies. Gebruikers merken vaak niet dat hun foto’s, werkbestanden of zelfs bureaublad-inhoud automatisch worden geüpload naar externe opslag, zoals OneDrive, Google Drive of iCloud. Vaak staat deze functie standaard aan bij de eerste installatie van een apparaat; een simpele akkoord op de algemene voorwaarden volstaat.

Zo kan de Google Foto’s-app volledige mappen van uw telefoon back-uppen, inclusief screenshots of downloads. OneDrive op de pc maakt automatisch reservekopieën van uw Documenten, Afbeeldingen en Bureaublad. Geback-upte bestanden zijn via andere apparaten of online toegankelijk – handig, maar het betekent ook dat uw persoonlijke data zich buiten uw directe toezicht bevinden.

Als uw inloggegevens uitlekken, zijn al deze bestanden bovendien een makkelijke prooi voor kwaadwillenden. Zorg dus dat u weet wat er precies wordt geback-upt en pas deze instellingen aan waar nodig.

Sommige clouddiensten back-uppen zelfs privé-mappen zoals uw Bureaublad of Screenshots, vaak zonder duidelijke melding.

Onbewuste (en ongemerkte) gegevensdeling door apps

Veel mobiele apps en sociale netwerken verzamelen data zonder dat u hiervan goed op de hoogte bent. De meeste gratis apps bevatten zogenaamde trackingbibliotheken, die informatie over uw gedrag, het apparaat en vaak uw locatie verzamelen. Deze data worden doorgaans gedeeld met andere bedrijven ten behoeve van gerichte advertenties of gedragsanalyse.

Onderzoek toont aan dat 40 tot 90 procent van de mobiele apps gegevens deelt met derden. Dit gebeurt niet altijd met uitdrukkelijke toestemming, omdat de gegevensoverdracht vaak direct na installatie en op de achtergrond start. Ook als bedrijven beweren data te anonimiseren: via identificatiemiddelen (zoals het advertentie-ID van uw toestel) is de gebruiker vaak toch te herleiden.

Let specifiek op het delen van locatiegegevens. Apps zoals WhatsApp, Snapchat of Google Maps maken het mogelijk uw actuele locatie permanent te delen met familie, vrienden of zelfs de buitenwereld. Vaak wordt locatie automatisch toegevoegd, bijvoorbeeld bij het uploaden van een foto of als u op een bericht in een groep reageert. U realiseert zich meestal niet dat deze informatie soms jaren later nog beschikbaar blijft.

Als locatie- en analysetracking aanstaat zonder dat u dit bewust heeft toegestaan, vormt dit een serieus privacyrisico – zeker als deze gegevens in verkeerde handen vallen.

Het delen van uw locatie kan doorgaan, zelfs als u de app niet meer actief gebruikt.

Praktische stappen: zo beperkt u dataverzameling via uw instellingen

Wilt u weer grip krijgen op wat apps en apparaten over u weten? Neem dan deze eenvoudige stappen direct in uw systeeminstellingen. Gelukkig bieden moderne toestellen goede privacy-opties.

Op Android gaat u naar het onderdeel Privacy. Schakel locatievoorzieningen uit bij apps die deze niet echt nodig hebben. Bekijk per app de machtigingen en trek de toegang tot camera, microfoon of contacten in wanneer die overbodig zijn. In het menu Advertenties kan gepersonaliseerde reclame worden uitgeschakeld en de advertentie-ID gereset. Zet tot slot het delen van diagnostische gegevens uit; dit wordt vaak enkel gebruikt voor gebruikersanalyse.

Gebruikt u een iPhone? In het menu Privacy en Beveiliging kunt u trackingverzoeken van apps standaard uitschakelen. Check vervolgens de rechten voor locatie, foto’s en andere gevoelige data per app. Zet indien mogelijk het delen van analysedata met Apple uit en pas iCloud-aanpassingen aan naar uw persoonlijke voorkeur.

Denk daarnaast aan de privacy-instellingen ín apps zelf. In de meeste apps is het mogelijk om zichtbaarheid van profiel, locatie en gedeelde inhoud aan te passen. Bij uw Google-account vindt u onder Data en privacy een duidelijk dashboard voor activiteiten en locatiebeheer. Steeds meer apparaten bieden bovendien een Privacy Dashboard waarmee u in één oogopslag ziet welke apps toegang tot wat hebben.