Stelt u zich voor dat u binnenkort niet meer vrij in sommige Nederlandse bossen mag wandelen. Dit zou realiteit kunnen worden door een nieuw wetsvoorstel over wildbeheer, momenteel voorbereid door het Ministerie van Landbouw. De wet zou eigenaren van grotere bospercelen in staat stellen zonder bouwvergunning een wildreservaat uit te roepen, het terrein af te rasteren en het publiek de toegang te ontzeggen. Milieubeschermers luiden nu al de noodklok.

Het afzetten van delen van het bos in Nederland komt plots dichterbij. Beeld: Unsplash

Wat verandert er?

Het wetsvoorstel richt zich op bospercelen van minstens 50 hectare. Eigenaren hiervan krijgen de mogelijkheid hun terrein als wildreservaat te bestempelen, afsluitingen te plaatsen en wandelaars, fietsers en paddenstoelenzoekers simpelweg te weren – zonder dat daar nog een vergunning van de gemeente voor nodig is. Vooral natuur- en wandelverenigingen, zoals Natuurmonumenten en de AVN, uiten zich kritisch. Hun grote zorg: dit zou het einde kunnen betekenen van vrije toegang, een recht dat historisch stevig in de Nederlandse cultuur verankerd zit.

Waarom deze wet?

Volgens het Ministerie van Landbouw draait het om bescherming van eigendomsrechten – een kernpunt uit het regeerakkoord 2025. Bosbezitters klagen al jaren over schade door wild en de ontoereikende wettelijke bescherming van hun bezit. De overheid ziet in versimpeling van de procedures rond wildbeheer een oplossing. Voortaan worden hekken om reservaten beschouwd als ‘lichte bouwwerken’ die géén vergunning vereisen.

Zorgen en kritiek van milieubeschermers

Natuurorganisaties zoals het Goois Natuurreservaat en de Federatie Particulier Grondbezit signaleren ernstige risico’s. Ten eerste zou zo’n wet het grondwettelijke recht op vrije toegang ondermijnen. Daarnaast waarschuwen biologen voor een ernstig effect op migratieroutes van dieren: hekken onderbreken deze en zorgen voor versnippering van leefgebieden. “Dit raakt niet alleen de mens, maar vooral het dier,” stelt Karin van Dijk van Stichting Das & Boom.

Paradoxen en dilemma’s

Opvallend is de dubbele boodschap van het kabinet: enerzijds wil men eigenaren beter beschermen, anderzijds dreigen juist de publieke natuurbelangen te worden geschaad. “Ronduit krom,” merkt een woordvoerder van het IVN op. “We tolereren al jarenlang intensief gebruik door jagers, maar voor de doorsnee wandelaar gaan nu de poorten dicht, zogenaamd uit zorg voor het beheer van wild.”

Vergelijkingen en discussie

Het ministerie vergelijkt het aanleggen van een wildreservaat overigens met het houden van dieren op een veehouderij, waar toegang ook beperkt is. Natuurbeheerders zien dit als een misplaatst argument: de maatschappelijke waarde van vrije toegang tot bossen en natuurgebieden is immers niet vergelijkbaar met gesloten bedrijfsvoering.

Wat betekent dit concreet voor u?

• Enkele van de populairste bossen rond Utrecht, Gelderland en Noord-Brabant kunnen straks achter hekken verdwijnen, als de wet erdoor komt.
• De bekende paden van Staatsbosbeheer blijven vooralsnog onaangetast, maar particuliere natuur is straks niet meer vanzelfsprekend toegankelijk.
• Ecologen vrezen dat het restrictiever wordt om flora en fauna te monitoren, met mogelijke negatieve impact op biodiversiteit.

Praktische tips en advies

• Volg de lokale politiek en landelijke debatten: inspraak is nog mogelijk in 2025.
• Kijk of het gebied waar u regelmatig wandelt of sport mogelijk is aangewezen als particulier wildreservaat.
• Overweeg lidmaatschap van een natuurvereniging – collectieve belangenbehartiging heeft vaak effect in Den Haag.
• Blijf op de hoogte via regionale media, zoals Het Parool, AD en Omroep Gelderland.

Tot slot

De voorgestelde wet legt een klassiek dilemma bloot tussen eigendomsrecht en collectief belang. In een land waar het recht op vrije toegang tot de natuur diep verweven is met onze cultuur, verdient deze discussie absoluut de aandacht van iedereen. Eén ding is zeker: wandelen door het bos in Nederland anno 2025 is niet meer zo vanzelfsprekend als vroeger.