Laten we eerlijk zijn: de meeste ouders willen het niet toegeven, maar een nieuwe wetenschappelijke analyse laat zien dat vaders en moeders vaker dochters en de oudste kinderen voortrekken. Dat blijkt uit een grote meta-analyse van de American Psychological Association die begin 2025 werd gepubliceerd en ook relevant is voor Nederlandse gezinnen.

Onderzoekers onderzochten hoe het gedrag van kinderen samenhangt met de verschillen in ouderlijke behandeling binnen het gezin. Men verwachtte dat moeders vooral dochters zouden voortrekken en vaders juist hun zonen.

De uitkomst was verrassend:

Zowel vaders als moeders bleken vaker de voorkeur te geven aan dochters. Ook opvallend: kinderen die als ‘braaf’ en verantwoordelijk worden gezien, krijgen merkbaar meer positieve aandacht. Deze resultaten publiceerde de American Psychological Association in een recent persbericht.

Herken schadelijke patronen: waarom dit onderzoek er wél toe doet

Waarom ouders juist deze voorkeuren hebben, geeft het onderzoek geen definitief antwoord op. Wel benadrukt hoofdauteur dr. Alexander Jensen (Brigham Young University) het belang van inzicht in deze ongelijkheid. Volgens hem helpt deze kennis niet alleen ouders, maar ook bijvoorbeeld medewerkers van consultatiebureaus, leerkrachten en psychologen:

"Door beter te herkennen waar ongelijkheid in gezinsdynamiek ontstaat, kunnen we sneller ingrijpen bij negatieve patronen. Het is cruciaal dat alle kinderen zich gekoesterd en gesteund voelen", aldus Jensen in het persbericht.

En juist dát punt is ontzettend belangrijk. Onderzoek laat zien: kinderen die de ‘voorkeursbehandeling’ krijgen, hebben gemiddeld een betere mentale gezondheid en sterkere familierelaties. Maar de kinderen die niet worden voorgetrokken, laten veel vaker tegenovergestelde effecten zien, zo meldt Discover Magazine.

Voor dit onderzoek analyseerden wetenschappers data van ruim 19.000 gezinnen uit West-Europa (waaronder Nederland), Canada en de Verenigde Staten. De kern van hun conclusie stoelt op uiteenlopende studies waarin ouders zelf rapporteren hoe ze hun kinderen feitelijk behandelen – dus niet op aannames of stereotypes. Daaruit blijkt: zelfs in alledaagse situaties gebeurt het voortrekken veel vaker dan gedacht, bevestigt platform Wetenschap.nu.

Zo voorkomt u onbedoelde ongelijkheid: praktische tips

• Sta regelmatig stil bij uw eigen voorkeuren en reacties richting elk kind.
• Vraag kinderen open hoe zij uw aandacht en steun ervaren – u zult versteld staan van hun eerlijkheid.
• Schakel, indien nodig, een vertrouwenspersoon of pedagogisch professional in om het gezinsproces bespreekbaar te maken.
• Stimuleer onderlinge verbondenheid: samen activiteiten doen en emoties leren bespreken draagt bij aan een hechter gezin, ook in typisch Nederlandse gezinnen met veel verschillende karakters.

Heeft u het gevoel dat u (onbewust) soms een van uw kinderen voortrekt? U bent zeker niet de enige, maar bewustwording is de eerste – en vaak belangrijkste – stap richting een evenwichtiger gezin waar ieder kind zich gezien voelt.

Dit artikel is gebaseerd op recent internationaal onderzoek en geactualiseerd voor het Nederlandse publiek in 2025, met aanvullende inzichten van bijvoorbeeld het Nederlands Jeugdinstituut en lokale opvoedexperts.