In de afgelopen jaren is het werk van natuurbeschermers in Slowakije steeds riskanter geworden. Niet alleen ongehoorzame toeristen, maar ook daders van milieudelicten richten hun frustratie nu direct op de mensen die onze natuur beschermen. Eind maart sloeg dit zelfs om in een brandstichting: een natuurbeschermer vond zijn auto, geparkeerd in een beschermd natuurgebied, volledig uitgebrand terug.

Miroslav Martinka (links) en Juraj Smatana van het Ministerie van Milieu. Bron: Ministerstvo životného prostredia SR

De schokkende aanval in de Strážovské vrchy

Het incident vond plaats in het beschermde landschap van de Strážovské vrchy. Miroslav Martinka, een van de vrijwillige beschermers, had enkele maanden daarvoor illegale houtkap en verboden motorrijders in het gebied betrapt. Niet veel later werd zijn met officiële stickers gemarkeerde privéauto in brand gestoken. Videobeelden tonen duidelijk het moment van de vernieling.

Het Ministerie van Milieu benadrukt dat aanvallen op natuurbeschermers met dezelfde ernst moeten worden onderzocht als aanvallen op andere publieke functionarissen, zoals politieagenten. Natuurbeschermers staan immers aan het front van het behoud van Slowaakse natuur, een collectief erfgoed.

Waarom deze trend Nederland ook iets aangaat

De toename van incidenten is niet alleen een Slowaaks probleem. Ook in Tsjechië zien we dat natuurbeschermers geregeld worden bedreigd of zelfs aangevallen. In beide landen worden professionele en vrijwillige natuurwachters wettelijk als ‘ambtenaar’ erkend tijdens hun werk. Wie hen bedreigt, riskeert hogere straffen. Een systeem dat hier, in Nederland, en bij onze boswachters van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten ook regelmatig ter discussie staat.

Wat doet de overheid en wat kunt u doen?

Het Slowaakse Ministerie van Milieu roept alle natuurbeschermers en milieu-inspecteurs op om altijd aangifte te doen bij bedreigingen of intimidatie. Juraj Smatana, secretaris bij het Ministerie, zegt daarover:

“Natuurbeschermers riskeren hun gezondheid en zelfs hun leven voor het beschermen van onze leefomgeving. Zulke aanvallen nemen wij hoog op en maken wij openbaar, zodat milieudelicten sneller worden opgespoord en bescherming effectiever wordt. Tijdens hun werk zijn deze mannen en vrouwen publieke functionarissen.”

Praktische tips: samen beschermen we de natuur

• Zie je een verdachte situatie in de natuur? Geef het direct door aan de lokale handhaving of de boswachter.
• Wees respectvol tegen natuurbeschermers; zij werken ook voor uw recreatieplezier en de toekomst van het landschap.
• Spreek medebezoekers vriendelijk aan op ongepast gedrag – samen houden we natuurgebieden veilig.

Wist je dat het aantal incidenten rondom handhavers ook in Nederland stijgt? In 2024 werden bijvoorbeeld maar liefst 212 agressiegevallen jegens boswachters gemeld. Reden genoeg om na te denken over extra beschermingsmaatregelen – van bodycams tot meer juridische steun. De discussie die nu in Slowakije wordt gevoerd, is dus meer dan relevant voor Nederland.

Tot slot

Natuurbehoud ligt niet alleen in handen van professionals. Uiteindelijk is het ook een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Wie natuurbeschermers beschermt, beschermt onze natuur – en alles wat dat ons als samenleving oplevert. Deel dit artikel met anderen: samen maken we het verschil.