Onder de grond waar binnenkort het gloednieuwe sportstadion van Wolmirstedt in Saksen-Anhalt zal verrijzen, hebben archeologen een unieke vondst gedaan: een uitgestrekte nederzetting uit de late bronstijd, met sprekende bouwstructuren en intrigerende voorwerpen. Dat deze regio aan de rivier de Ohre – op een steenworp van de Elbe – historisch belangrijk is, wisten we al. Maar dat het al 3000 jaar geleden een knooppunt van leven, arbeid en rituelen was, blijkt nu met overtuiging uit deze opgraving.
Het onderzoek, onder leiding van het Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen-Anhalt (LDA) en de gemeente Wolmirstedt, bracht naast huizen en ovens iets onverwachts aan het licht: een schild van een Europese moerasschildpad, gevonden in een kuil die mogelijk als oven is gebruikt. Dit roept vragen op: was het schildpad een delicatesse, een offer, of toevallig verzeild geraakt?
Sinds juni 2025 graven archeologen voorzichtig een terrein van 21.000 m² af aan de rand van de stad. Op de eerste 5.000 m² kwamen maar liefst 322 indrukwekkende structuren en ruim duizend voorwerpen tevoorschijn. Denk aan aardewerkscherven – waaronder prachtig gedecoreerde kommen – bronzen ringen, botten en resten van dieren als rund, varken, schaap en geit. Het lijkt erop dat deze plek generaties lang is bewoond door een agrarische gemeenschap die zijn sporen diep in de bodem heeft achtergelaten.
Een kruispunt van culturen in de Bronstijd
Dat het juist hier gebeurde, is geen toeval. In de Late Bronstijd (ca. 1300–750 v.Chr.) ontmoetten de Noordse Bronstijdcultuur en de Lusatiëcultuur elkaar langs de benedenloop van de Ohre. Lokale groepen als de Elbe-Havel-Gruppe en Saalemündungsgruppe ontwikkelden er hun eigen tradities. De vondsten in Wolmirstedt laten deze smeltkroes duidelijk zien: robuuste potten, kookgerei, fraai bewerkte schalen – dát is tastbaar cultureel erfgoed.
Ovens, voorraadputten en een enigmatisch schild
Opvallend zijn de opslagputten met oorspronkelijk vlechtwerk, die later werden omgevormd tot prullenbakken, en drie ovens met muren waarin de afdrukken van boomstammen zichtbaar bleven. Vooral één oven trekt de aandacht: op de rand lag het schild van een schildpad, meteen onderwerp van laboratoriumonderzoek. Was dit restafval van een maaltijd, of had het een diepere betekenis?
Woningen, handwerk en een raadselachtige begraving
Met behulp van paalsporen reconstrueren de onderzoekers een woning van zeker zes bij vier meter – best ruim voor die tijd! Daarnaast ontdekten ze kleine bouwwerken als graanschuren en een werkplaats voor textiel. Hier lagen piramidale weefgewichten, typisch voor verticaal weven. Vermoedelijk werden hier stoffen van zo’n 60 cm breed gemaakt – beeld u in hoeveel arbeid en tijd dat vroeg, in een tijdperk zonder machines.
Verder stuitte men op het skelet van een volwassen man: gespierd en zo’n 1,70 m lang, liggend in gehurkte houding in een oude afvalput, keurig zonder sporen van geweld. Opmerkelijk: in de regio was destijds crematie de norm. Was dit een ritueel, een sociale uitzondering, of simpelweg toeval? De archeologen wagen zich nog niet aan definitieve verklaringen, maar zo’n vondst zet aan tot denken.
Wat betekent deze vondst nu voor Wolmirstedt?
De opgravingen gaan in elk geval nog door tot half oktober 2025. Daarna volgt een diepgravend onderzoek, waarbij de puzzelstukjes hopelijk samen een helder beeld geven van het leven aan de Ohre, eeuwen voor onze jaartelling. Het nieuwe stadion – met sportveld en atletiekbaan – zal straks het toonbeeld van moderne voorzieningen zijn, maar voor even had het verleden het voor het zeggen hier.
Dit soort ontdekkingen geeft Wolmirstedt en omstreken niet alleen een stuk geschiedenis terug, maar levert ook nieuwe verhalen op voor in de klas, in lokale musea en bij de volgende stadswandeling. Wie weet, misschien loopt u volgend jaar wel over het veld waar ooit deze bronstijdgemeenschap hun dagelijks leven leidde. Een fascinerende gedachte!
