Nieuw rapport van de Verenigde Naties: bevolkingsgroei op historisch dieptepunt

• Wereldwijde bevolkingsgroei op het laagste niveau sinds 1950
• Voor het eerst sinds 1961 daalt het aantal Chinezen

Misschien is het je al opgevallen, en de cijfers liegen er niet om: overal zie je minder wiegjes en geboortekaartjes. De trend is mondiaal; zelfs grote landen als China melden bevolkingskrimp. Volgens het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA) is dit meer dan een demografisch detail—het legt diepgaande structurele problemen bloot, waar politici zich in Den Haag en Brussel steeds meer zorgen over maken.

Vaak wijzen we met de vinger naar twee oorzaken: minder kinderen per gezin en mensen worden ouder, zeker in rijke landen zoals Nederland en Duitsland. Maar de werkelijkheid is complexer. Ook urbanisatie, betere toegang tot onderwijs en anticonceptie, en internationale migratie zijn grote factoren. Het gevolg? Minder mensen kiezen ervoor (of kunnen het zich veroorloven) om een gezin te stichten.

Uit een recent UNFPA-rapport blijkt dat één op de vijf volwassenen in 14 landen denkt minder kinderen te hebben (of krijgen) dan ze eigenlijk wensen. Deze conclusie is gebaseerd op ruim 14.000 interviews in landen als de VS, Zuid-Afrika, Zuid-Korea en Italië—en Nederland hoort, met onze gezinsvriendelijke maar dure steden, absoluut bij die trend.

“De wereld kent een historisch lage vruchtbaarheid,” zegt dr. Natalia Kanem, directeur van het UNFPA, in een interview. “De meeste mensen willen nog steeds twee of meer kinderen. Maar steeds minder mensen krijgen dat voor elkaar—en daar zit het echte probleem.”

Deze zorg sluit naadloos aan op schokkende cijfers: in 2050 zal liefst 76% van de landen (155 van de 204) kampen met een dalend geboortecijfer. Het is moeilijk te voorspellen hoeveel invloed dat heeft op onze samenleving. Denk aan veranderende economieën, een krimpende beroepsbevolking en druk op voorzieningen als de zorgverzekering en woningmarkt.

Volgens het UNFPA-onderzoek kan meer financiële zekerheid voor gezinnen heel wat barrières weghalen. “39% van de ondervraagden gaf aan dat geldzorgen hun ideale gezinsgrootte beperken,” aldus het rapport. “De echte oplossing? Een eerlijke, duurzame en solidaire samenleving waarin gezinnen ondersteund worden.”

Andere belangrijke drempels zijn de hoge kosten van levensonderhoud (vraag het maar aan jonge ouders in Amsterdam of Eindhoven) en het gevoel dat de wereld steeds onveiliger wordt door klimaatcrisis of geopolitieke spanningen. Daar komt de opkomst van AI nog bij, die de arbeidsmarkt fundamenteel verandert.

Eén lichtpunt: uit psychologisch onderzoek blijkt dat baby’s nog steeds een onweerstaanbare uitwerking op ons brein hebben. Hopelijk lukt het ons om oplossingen te vinden—niet alleen voor henzelf, maar voor de samenleving van morgen. Want hoe je het wendt of keert, babies blijven bijzonder (en ja, vaak ook schattig).