Een grootschalige luchtkwaliteitsmeting gaat vanaf begin volgend jaar van start in Zuid-Moravië. Deze meting wordt de grootste in haar soort en belooft niet alleen helderheid over de hoeveelheid giftige stoffen in de lucht, maar brengt ook hun belangrijkste bronnen in kaart.

Damp uit een schoorsteen
Foto: Jerzy Górecki via Pixabay

Vanaf januari 2025 begint in heel Zuid-Moravië een ambitieus project dat meet hoe schoon onze lucht echt is. Gemeenten en het Centrum voor Transportonderzoek slaan de handen ineen om te ontdekken hoeveel toxische stoffen – die direct invloed hebben op ons dagelijks leven – in onze leefomgeving circuleren.

Focus op bewezen kankerverwekkers

Schone lucht is één van de belangrijkste factoren voor onze gezondheid, maar helaas geen vanzelfsprekendheid. Natuurlijk is verkeer een bekende boosdoener, maar ook huishoudens die nog op hout of kolen stoken en lokale industrieën dragen flink bij aan luchtverontreiniging. Deze nieuwe meting moet eindelijk uitwijzen hoeveel schadelijke stoffen – zoals bekende kankerverwekkers – zich daadwerkelijk in de lucht ophopen.

Experts richten zich met name op benzo[a]pyreen, een stof die onomstotelijk kankerverwekkend is. Deze verbinding draagt bij aan celmutaties en verhoogt het risico op ernstige aandoeningen. Volgens het huidige nationale luchtkwaliteitsmeetnetwerk worden voor deze stof regelmatig wettelijke grenzen overschreden.

“Onze milieuspecialisten voeren een gedetailleerde monitoring uit op 60 zorgvuldig gekozen locaties in Zuid-Moravië. Daarbij meten we onder meer polycyclische aromatische koolwaterstoffen, waaronder het beruchte benzo[a]pyreen,” zegt Roman Ličbinský, directeur Duurzaam Vervoer en Constructiediagnostiek bij het Centrum voor Transportonderzoek.

“We gaan de metingen uitvoeren gedurende twee stookseizoenen en één niet-stookseizoen,” vult expert Radek Vít van CDV aan. “Naast deze schadelijke stoffen meten we in geselecteerde dorpen en steden ook concentraties van SO₂, NO, NO₂, NOx, CO, O₃, PM10, PM2.5 en PM1.” Door deze bijkomende gegevens krijgen we een veel breder beeld van de luchtkwaliteit in iedere regio en kunnen we preciezer de bronnen van vervuiling in kaart brengen.

Interessant is dat niet alleen in Zuid-Moravië dit project draait: tegelijkertijd loopt er eenzelfde type monitoring in de regio Vysočina, zodat wetenschappers straks resultaten kunnen vergelijken en regio-specifieke aanbevelingen kunnen doen.

Waarom is dit belangrijk voor u?

Wist u dat luchtvervuiling in Nederland jaarlijks voor duizenden vroegtijdige sterfgevallen zorgt? Hoewel we ons hier relatief bewust zijn van luchtkwaliteit, laat vergelijkbaar onderzoek in bijvoorbeeld Rotterdam en Eindhoven zien dat ook bij ons, vooral in dichtbebouwde of industrieel zware wijken, grenswaarden worden overschreden.

• Meet u zelf? Overweeg een eenvoudige luchtkwaliteitsmeter voor binnen, zoals de populaire Airthings View Plus of de Breathe-i van SmartHealth NL.
• Ventileer slim: Vooral tijdens het stookseizoen, zorg voor regelmatige én gecontroleerde ventilatie.
• Kies bewust voor schone energie en vermijd houtstook waar mogelijk, zeker als u in een drukbevolkte wijk woont.

Het Zuid-Moravische onderzoek toont maar weer: inzicht is de eerste stap. U hoeft geen expert te zijn om invloed op uw eigen luchtkwaliteit uit te oefenen – elke bewuste keuze telt. Meer weten? Volg de resultaten van de metingen online; vergelijk uw woonomgeving met die van anderen en ontdek waar u zelf verschil kunt maken.