Angst, twijfel en weerstand tegen verandering zijn natuurlijke reacties van ons brein om ons te beschermen tegen het onbekende

Belangrijke keuzes maken kan duizelingwekkend voelen, zelfs als u weet dat verandering nodig is. Die kriebel van twijfel, die lichte angst—ze zijn typische reflexen van ons brein, bedoeld om ons te behoeden voor onzekerheid. De Italiaanse-Nederlandse psycholoog Valentina Alesi kijkt hier met veel begrip naar.

“Het is niet zo dat u niet weet wat u moet doen. U weet heus wel dat op het moment van de keuze, er echt iets gaat veranderen. En dat maakt onzeker”, legt Alesi uit. Ze benadrukt dat deze sensatie ook professionals treft. “Onlangs zat ik er zelf middenin. Ik draaide in cirkels: artikelen lezen, lijstjes maken, eindeloos overleggen met vrienden – maar eigenlijk niet met mezelf”, geeft ze toe.

De schijn van twijfel: beschermingsmechanisme van het brein

Volgens Alesi draait het lang niet altijd om ‘niet kunnen kiezen’. Er speelt vaak iets anders: “Dit was geen twijfel, dit was mijn hoofd dat mij probeerde te beschermen tegen verandering. Elke grote keuze vraagt immers om afscheid—van een stukje wie u was, van uw comfortzone, van het vertrouwde.”

Twijfel is geen zwakte

Haar ervaring is duidelijk: de angst om te beslissen betekent niet dat u zwak bent. Het is juist een normale reactie op onzekerheid. “Ons brein heeft echt een hekel aan het onzekere. Zodra uw hoofd doorheeft dat er iets gaat veranderen, komen de twijfels—niet om u te plagen, maar om u te beschermen”, aldus Alesi. “Zo stelt uw onderbewustzijn simpelweg de vraag: ‘Weet je het zeker?’”.

Hoe kunt u wél met die angst omgaan?

Volgens Alesi is het zinloos die angst zomaar weg te drukken. “Ga niet vechten met de twijfel, maar neem de tijd om erbij stil te staan, luister ernaar, waardeer het en vraag uzelf: ‘Wat wil ik nu echt, ondanks de angst?’”. Want, zo sluit ze af: “Angst betekent niet dat u verkeerd zit. Het betekent dat u een nieuw pad inslaat.”

Meer lezen over mentale weerbaarheid?

• Raquel Mascaraque, neurowetenschapper: “AI verandert je brein—en dat merk je iedere dag”
• Alberto Soler, psycholoog: “Sommigen worden echt gek van relatie-obsessies”

Belangrijke keuzes maken blijft dus spannend, ook in 2025. Maar die spanning is volkomen normaal—en misschien wel het begin van iets moois.