Misschien betrapt u zich er wel eens op: automatisch uw briefgeld netjes rangschikken, van het grootste naar het kleinste biljet. Een kleine handeling, lijkt het. Maar wist u dat deze gewoonte volgens psychologen veel kan zeggen over uw karakter en denkpatronen?

Dit populaire gedrag in Nederland – van koffie-afrekenen in café De Tuin tot aan de marktkraam op de Albert Cuyp – is meer dan alleen een tikje. Het zegt iets over hoe we mentale orde en controle in ons leven proberen te brengen.

Orde op zaken: waarom we biljetten sorteren

Volgens gedragspsychologen komt deze gewoonte vaak voor bij mensen die structuur belangrijk vinden. Het gesealde stapeltje in uw portemonnee – van een blinkende 200 euro bovenop tot een bescheiden tientje – voelt vertrouwd en voorspelbaar. Ergens krijgen we zo een beetje grip op de dag, vooral als alles om ons heen meebeweegt of chaotisch aanvoelt.

Zelf heb ik deze gewoonte al sinds de middelbare school. Toen ik mijn eerste salaris van mijn bijbaan bij Jumbo kreeg, sorteerde ik elke week trouw de biljetten – en eerlijk gezegd geeft het nog steeds een zekere rust.

Minder stress, meer controle

Uit recent onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam blijkt dat orde brengen in geldzaken stress vermindert. Dat stapeltje briefgeld op maat, zegt iets over onze drang naar voorspelbaarheid en emotionele stabiliteit. Een kleine handeling, grote impact op je gemoedsrust! Geen overbodige luxe in deze tijden waarin alles – van je werkrooster tot je energierekening – schommelt.

Een teken van perfectionisme of zuinigheid?

Sommige psychologen, zoals prof. dr. Marieke van Egmond, zien hier een vleugje perfectionisme in. Ben je iemand die zijn agenda tot op de minuut plant, lijstjes maakt, of niet kan slapen als de was niet gevouwen is? Dan is de kans groot dat je ook je geld ordent. Je stelt eisen aan zelfs de kleinste routines, of het nu gaat om het bijhouden van je ING-bankieren app of je huishoudboekje.

Toewijding aan financiële orde

Bij veel Nederlanders valt het ordenen van biljetten samen met een bewuste, conservatieve houding richting uitgaven. Denk aan het zorgvuldig bijhouden van je budget via apps als Dyme of AFAS Personal, bonnetjes bewaren voor de belasting of geld opzij zetten voor noodgevallen. Door fysiek orde aan te brengen, voelen we ons ook mentaal sterker in controle – en dat merk je bij het boodschappen doen of aan de bar bij café Hoppe.

Kleine gewoonte, grote betekenis

Kortom, het sorteren van biljetten is een kleine actie met een psychologische onderlaag die velen van ons herkennen. Of u nu chaos wilt ontwijken, kosten wilt besparen, of simpelweg rust zoekt: deze gewoonte vertelt meer over u dan u misschien dacht. Wilt u erachter komen of u meer een alles-op-een-rijtje-type bent? Kijk gewoon eens in uw eigen portemonnee.