“Homo sapiens heeft zich ontwikkeld om zich exponentieel voort te planten, geografisch uit te breiden en alle beschikbare hulpbronnen op te gebruiken,” aldus recent onderzoek.

De wereldbevolking lijkt zich langzaam te stabiliseren, maar groeit nog steeds in behoorlijk tempo. Experts verwachten dat het absolute hoogtepunt pas wordt bereikt als er meer dan 10 miljard mensen op onze planeet wonen, zo tegen 2058. Dit is een stijging van ruim dertig procent ten opzichte van nu. En die groei brengt serieuze risico’s met zich mee: we zouden zomaar kunnen afstevenen op de grootste uitstervingsgolf sinds de dinosauriërs.

Uit een studie gepubliceerd in World en geleid door populatie-ecoloog William Rees (University of British Columbia) blijkt dat die enorme massa mensen uiteindelijk kan leiden tot een ingrijpende “bevolkingscorrectie”. “De mensheid laat precies het karakteristieke patroon van een boom-en-bust-geschiedenis zien,” stelt het team. “De wereldeconomie zal uiteindelijk moeten krimpen en dit zal leiden tot een stevige demografische correctie in deze eeuw.”

De zorg beperkt zich overigens niet tot onze eigen soort. Stanfrord-bioloog Tony Barnosky bevestigde begin dit jaar Rees’ voorspellingen over een aanstaande massa-extinctie. Simpel gezegd legt de mens een enorme druk op een planeet die zijn rek simpelweg kwijt is. De opkomst van industriële landbouw en de verbranding van fossiele brandstoffen hebben veel ‘remmende terugkoppelingen’ onschadelijk gemaakt. Dat maakt een ongekend snelle bevolkingsgroei mogelijk, terwijl natuurlijke correctiemechanismen ontbreken.

Rees vat het treffend samen: “Homo sapiens heeft zich ontwikkeld om zich exponentieel voort te planten, geografisch te verspreiden en alles op te maken wat de aarde te bieden heeft.”

De energie die nodig is om een wereldbevolking van tien miljard te ondersteunen, moet ook weer ergens heen. Wat eruit komt, is afval en uitputting van natuurlijke bronnen. Volgens het onderzoek kan dat desastreuze gevolgen hebben: op termijn zouden er slechts zo’n 100 miljoen mensen wereldwijd overblijven. Rees onderstreept dat een dalende groeisnelheid géén reden is om achterover te leunen, zelfs als de bevolking de piek van 10,4 miljard pas tegen het einde van de jaren 2080 bereikt.

Is er dan nog iets positiefs? Heeft onze soort nog een echt toekomstperspectief? Rees acht het onwaarschijnlijk dat de mens volledig zal uitsterven – dankzij technologische innovatie. Maar het aantal slachtoffers wordt groot: “Rampzalige terugkoppelingen zoals klimaatchaos, voedsel- en grondstoffentekorten, onrust en strijd om hulpbronnen kunnen de kans op een wereldwijde, geavanceerde samenleving effectief de kop indrukken,” concludeert hij.