Het Zuid-Moravische gewest zet flink in op het tegengaan van droogte in de regio. Samen met lokale burgemeesters en het adviesbureau Geotest is er een lijst samengesteld van 800 potentiële locaties waar nieuwe waterprojecten kunnen worden gerealiseerd. Denk aan kleine natuurplassen, moerassen of vijvers: plekken die niet alleen de natuur een impuls geven, maar ook de veerkracht van het landschap versterken.

Bloem op uitgedroogde grond — Foto: Pixabay

Steeds meer belangstelling voor subsidie: aanvragen lopen op tot 13 miljoen euro

De urgentie is hoog, merkt men bij het provinciehuis in Brno. Lukáš Dubec, gedeputeerde voor milieu en participatie, onderstreept het belang van samenwerking:
“We zien dat onze leefomgeving steeds minder goed water kan vasthouden. Het is cruciaal dat burgemeesters actief meedenken en lokale kennis inbrengen. Dankzij hen zijn er nu zo’n 300 locaties aangewezen voor herstel of aanleg van moerassen, vijvers, of het verruimen van beeklopen. Nog eens 500 suggesties zijn samen met Geotest beoordeeld. Zonder die lokale betrokkenheid redden we het niet.”

Niet alleen gemeenten, maar ook inwoners en bedrijven uit Zuid-Moravië kunnen subsidie aanvragen om droogte aan te pakken. Volgens Jan Zámečník, gedeputeerde voor regionaal beleid, is het beschikbare subsidiebudget dit jaar meer dan verdubbeld:
“We hebben €20 miljoen beschikbaar gesteld voor waterprojecten. Nu al ligt het totaalbereik aan aanvragen op bijna €13 miljoen. In sommige categorieën loopt de inschrijving nog tot 6 augustus.”

Data-analyse helpt, maar eigendomsrechten remmen voortgang

De selectie van kansrijke locaties is met hulp van data-analyse tot stand gekomen. Zo kon software sneller gebieden uitlichten waar wateropslag het meeste effect zal hebben. Toch blijkt de praktijk weerbarstiger: veel plekken vallen af wegens onduidelijke of complexe eigendomsverhoudingen.

• Locaties waar meerdere particulieren eigenaar zijn of waar gebruiksrechten onduidelijk zijn, kunnen lastig inzetbaar zijn voor publieke projecten.
• Ook zijn er stukken grond die in handen zijn van landbouwbedrijven, wat het overleg extra ingewikkeld maakt.
• De provincie kiest er daarom vaak voor om eerst samen met lokale besturen en grondeigenaren te kijken naar haalbare alternatieven.

Meer dan alleen water: ook educatie krijgt een impuls

De provincie investeert niet alleen in dijken, vijvers of retentiegebieden, maar steunt ook educatieve projecten via het Milieu Educatie Programma. Hiervoor is in 2025 een half miljoen euro beschikbaar. Vorige week keurde het college vijf projecten goed die inwoners bewust maken van droogte en waterbeheer, met nog vier aanvragen in behandeling.

Dit soort initiatieven zijn ook in Nederland herkenbaar. Denk aan de stadsnatuurprojecten in Rotterdam-Zuid, de kleine waterbergingen in Drenthe, of de wetlands rond Nationaal Park De Biesbosch. Een aanpak waarin samenwerking tussen overheid, inwoners én bedrijfsleven centraal staat, lijkt ook hier onmisbaar.

Wat kunt u zelf doen?

• Controleer of er in uw regio subsidiemogelijkheden zijn voor het regenwater afkoppelen, groene daken of het aanleggen van een vijver op eigen terrein.
• Overweeg samen met buren of een lokale vereniging een collectief project, bijvoorbeeld het vergroenen van een buurtplein of schoolplein.
• Blijf op de hoogte van lokale bijeenkomsten of digitale informatieavonden over klimaatadaptatie.

Zelf merk ik steeds vaker dat dit soort projecten mensen bij elkaar brengt en echt voor nieuw bewustzijn zorgt – niet alleen over water, maar over onze hele woonomgeving. Zuid-Moravië maakt duidelijk: droogte aanpakken is een kwestie van samenwerken, delen én doen.