Nieuw onderzoek in PLOS ONE onthult verrassende inzichten voor het behalen van uw doelen

2025 staat al bijna voor de deur. Voor veel Nederlanders hét moment om weer met frisse moed nieuwe doelen te stellen: stoppen met roken, vaker sporten, gezonder eten, wat vaker uw moeder bellen… We nemen ons van alles voor, maar eerlijk is eerlijk: die voornemens sneuvelen ook maar al te vaak. Toch is dat lang niet altijd het geval – opvallend veel mensen slagen wél. En het idee dat iedereen faalt, is misschien wel het grootste obstakel van allemaal.

Op 9 december 2020 publiceerde het gezaghebbende tijdschrift PLOS ONE een fascinerend onderzoek. De boodschap is helder: voorneem om nieuw gedrag aan te leren in plaats van iets op te geven. Hun data tonen overtuigend aan dat we beter scoren met doelen waarbij we iets dóen (zoals een hobby oppakken of meer bewegen) dan met verboden of beperkingen (zoals stoppen met snacken). Kortom: de manier waarop u uw voornemen formuleert, maakt écht verschil.

Stel, u wilt stoppen met roken. Goed idee, maar het helpt enorm om het doel iets actiever te maken. Volgens het onderzoek had 58,9% van de deelnemers die kozen voor een positief, actiegericht doel succes, tegenover slechts 47,1% van degenen die puur wilden stoppen met iets. Probeer daarom het roken te vervangen door een ander, gezonder ritueel – bijvoorbeeld dagelijks een rondje lopen door het Vondelpark of een verse muntthee drinken als u trek krijgt.

Klinkt bekend, maar het werkt: vage plannen als “gezonder leven” missen kracht. Wat betekent dat voor u: meer naar Basic-Fit, vaker op de fiets naar werk of dagelijks een appel bij het ontbijt? Hoe concreter uw voornemen, hoe hoger de kans op succes. Dus stel het doel bijvoorbeeld zo: “ik ga minimaal drie keer per week 30 minuten sporten”. Zo weet u precies waar u voor gaat.

Hier wordt het interessant. Misschien denkt u dat méér steun altijd helpt, maar uit het Zweedse onderzoek blijkt iets anders. Degenen die een beetje, maar niet overdreven veel begeleiding kregen, behaalden het beste resultaat: 62,3% van hen hield hun voornemen vol. Ter vergelijking: van de deelnemers zonder steun slaagde 55,9% en bij de groep met maximale begeleiding slechts 52,5%. De “gouden middenweg” bestond uit af en toe een steunbericht, een betrokken buddy, maandelijks contact en een paar praktische handvatten voor lastige momenten. Meer hoeft niet. Integendeel: teveel bemoeienis kan averechts werken.

Dit druist misschien in tegen de trend: ingewikkelde stappenplannen en SMART-doelen zijn lang niet altijd effectiever. Deelnemers die met de beroemde SMART-methode werkten, hadden zelfs mínder succes. Ook raadt het onderzoek af om te veel kleine subdoelen te formuleren; dat verhoogt alleen het risico op afhaken. Soms maakt extra structuur het niet gemakkelijker, maar juist zwaarder, doordat elk vinkje voelt als een extra verplichting.

Tot slot de open deur, maar dan wel eentje die u over de drempel tilt: u moet het zélf echt willen. Niet omdat het universum dan magisch meewerkt, maar omdat die intrinsieke motivatie essentieel is bij gedragsverandering. Zonder de oprechte wens om te veranderen, blijft elk plan een loze belofte.

Dus maak van het nieuwe jaar het perfecte moment om uw doelen serieus te nemen. Het klinkt misschien als een cliché, maar het “fresh start effect” – het gevoel van een nieuw begin – is ondertussen wetenschappelijk onderbouwd. In PLOS ONE wordt het expliciet genoemd als kans: zo’n tijdswissel motiveert ons nu eenmaal meer. Kort gezegd: spring op die kar en grijpt uw eigen kans in het nieuwe jaar. Veel succes en een inspirerende start toegewenst!

Handig om te weten:

• Volgens het onderzoek focust 33% van de deelnemers op fysieke gezondheid, 20% op afvallen, 13% op minder eten. Slechts 3% wil stoppen met roken, 2% met alcohol, en 1% vindt liefde het belangrijkste doel. De meeste doelen zijn dus realistischer dan u denkt – zeker als u zorgt voor een haalbaar plan, passende steun en een flinke dosis motivatie.

Referentie

• Oscarsson, Martin, et al. “A Large-Scale Experiment on New Year’s Resolutions: Approach-Oriented Goals Are More Successful than Avoidance-Oriented Goals.” PLOS ONE, vol. 15, nr. 12, 9 dec. 2020, https://doi.org/10.1371/journal.pone.0234097.