Voor de meeste mensen in Nederland zijn plassen op de stoep of de straat een doodnormale hindernis. Soms stapt u er per ongeluk in, soms ontwijkt u ze vakkundig, of misschien wandelt u er zonder na te denken dwars doorheen – afhankelijk van uw humeur of haast. Op het eerste gezicht lijkt dit allemaal triviaal, maar verrassend genoeg zegt deze simpele keuze veel over hoe u in het leven staat.

Hoe u met een plas omgaat, verraadt opvallend veel over uw persoonlijkheid.
Foto: Shutterstock

Uit verschillende gedragswetenschappelijke studies blijkt dat zo’n ogenschijnlijk kleine keuzemoment – in de plas, of eromheen – dicht verbonden is met uw persoonlijkheid. Psychologen kunnen hieruit afleiden of u graag alles onder controle wilt houden, hoe u met stress en onverwachte gebeurtenissen omgaat, en zelfs welk risico u in het dagelijks leven durft te nemen.

Een voorliefde voor orde en netheid

Mensen die plassen bewust of onbewust ontwijken, doen dat volgens persoonlijkheidsexperts vaak vanwege een sterk ontwikkeld gevoel voor consciëntieusheid. Dit type persoon is zorgvuldig, gedisciplineerd en houdt van orde op elk vlak – zowel thuis als op werk. Zij hebben hun agenda strak ingepland, voorspellen graag mogelijke problemen en hun huis is meestal tiptop in orde.

Volgens de Amerikaanse persoonlijkheidspsycholoog Oliver P. John, bekend van het Big Five-persoonlijkheidsmodel, kiezen consciëntieuze mensen vaak instinctief voor ‘de juiste manier’. En in hun wereld is natte sokken door een plas simpelweg niet juist. Grappig weetje: John’s Big Five Inventory wordt ook in Nederland vaak gebruikt bij HR-onderzoek en coaching.

Consciëntieuze mensen ontwijken onbewust natte verrassingen – soms zelfs tot ergernis van hun metgezellen.

Water als symbool voor chaos?

Andere psychologen zien in het ontwijken van plassen een uiting van zogenaamde harm avoidance – oftewel, zelfbescherming tegen mogelijk ongemak of gevaar. Mensen met zo’n persoonlijkheid mijden alles wat hen stress, risico of zelfs kleine irritaties kan bezorgen. Vaak zijn dit bedachtzame, gevoelige mensen met een gezond portie voorzichtigheid, maar soms ook een pessimistische kijk op het leven.

Waarom die link met plassen? Voor iemand die uit gewoonte het zekere voor het onzekere kiest, staat zo’n plas symbool voor chaotische gevolgen: natte schoenen, modderige randen aan de broek, of gewoon een slecht humeur. Uit de weg gaan dus!

Verstoring van de innerlijke rust

Voor sommigen zijn plassen meer dan alleen water op de stoep: ze kunnen triggers zijn voor lichte stress. In de psychologie noemen we dit neuroticisme – een karaktereigenschap waarbij gevoelens van stress en negatieve emoties sneller toeslaan. Een plas vermijden is dan pure zelfbescherming: natte voeten zouden de innerlijke balans flink kunnen verstoren.

Voor dit soort situaties gebruiken psychologen het begrip avoidant coping: de neiging om stressvolle situaties te ontwijken in plaats van ze aan te pakken. Waar de een opkijkt tegen een natte sok, ontwijkt de ander liever elk conflict – in beide gevallen wordt spanning gemeden.

Tot welke groep behoort u: de durfal of de planner?

En de mensen die wél in de plas springen?

Toch verdienen ook de mensen die spontaan en zorgeloos in een plas springen of stappen aandacht. Zij staan aan de andere kant van het spectrum en zijn volgens psychologen vaak sensatiezoekers. Dit persoonlijkheidskenmerk werd voor het eerst beschreven door de Amerikaanse psycholoog Marvin Zuckerman.

Met andere woorden: dit zijn mensen die actief op zoek gaan naar nieuwe en intense ervaringen, zelfs als dat wat risico of ongemak met zich meebrengt. In de context van plassen betekent dit letterlijk: gewoon erin springen, omdat het voelt als een mini-avontuur of een kans om het leven wat op te schudden. En die natte schoenen nemen ze op de koop toe.

Je zou kunnen zeggen: zo’n eenvoudige plas op de stoep fungeert als een persoonlijkheidstest in het wild. Door hierop te letten bij uzelf en mensen om u heen, ontdekt u misschien verrassende patronen – of net dat stukje karakter dat u zelf nog niet had opgemerkt.