Onderzoekers van de Universiteit van York luiden de noodklok: het gebruik van chemische spuitbussen zoals deodorants, antitranspiranten en huishoudelijke schoonmaakmiddelen leidt tot meer emissie van vluchtige organische stoffen dan het Nederlandse wagenpark. Verrassend? Zeker — en hoog tijd om er samen bij stil te staan.
Het gebruik van spuitbussen in huis
Foto: Squirrel_photos / Pixabay
Een pragmatische overstap met onverwachte gevolgen
Volgens recent onderzoek gebruiken huishoudens wereldwijd meer dan 25 miljard bussen met chemische producten per jaar. Daarmee komt er jaarlijks zo’n 1,3 miljoen ton vluchtige organische stoffen (VOS) de lucht in. En de trend is stijgend: rond 2055 kan dat oplopen tot wel 2,2 miljoen ton.
Deze VOS zijn stoffen die vrijkomen uit chemische reinigingsmiddelen én uit voertuigen en brandstoffen. De moderne aerosols zijn overigens minder schadelijk dan de CFK’s uit de vorige eeuw, die destijds verantwoordelijk waren voor het beruchte gat in de ozonlaag — denk aan de inmiddels verboden freonen.
De overstap van CFK’s naar de huidige propellanten was in de jaren ’80 een logische keuze, maar niemand kon voorzien dat het gebruik van deze spuitbussen zo’n hoge vlucht zou nemen. Door hun brede inzet is nu duidelijk: ook de huidige chemicaliën belasten het milieu. Onder invloed van zonlicht reageren VOS met stikstofoxiden en dragen ze bij aan de vorming van fotochemische smog — een ernstig risico voor zowel mensen als planten.
Oorspronkelijk kwam het grootste deel van deze stoffen in het VK uit de transportsector. Echter, dankzij strengere regelgeving, schonere motoren en slimme technieken, zoals brandstofdampreductie op tankstations, zijn de autobijdragen flink afgenomen.
Grote consumptie, weinig bewustzijn
Waar de autobranche de uitstoot wist te beperken, groeien de emissies uit huishoudelijke producten juist door. In landen als Nederland worden gemiddeld 10 spuitbussen per persoon per jaar gebruikt — met deodorants en antitranspiranten als koplopers. Stijgende inkomens en consumentenpatronen versterken deze trend.
De onderzoekers roepen beleidsmakers op om haast te maken met regels die het gebruik van schadelijke aërosolen terugdringen. Dit kan bijvoorbeeld door duurzamere drijfgassen, zoals stikstof, te stimuleren, of te kiezen voor producten zonder spuitbus: denk aan vaste deodorantsticks of traditionele schoonmaakmiddelen, die je gewoon bij Albert Heijn of Etos vindt.
Volgens experts zijn alternatieven voor spuitbussen allang beschikbaar, maar de keuze hangt sterk af van ons eigen koopgedrag. Beter informeren van consumenten is dus cruciaal — heldere aankondigingen op verpakkingen zouden hierbij kunnen helpen. Zo weet u wat u in huis haalt en maakt u bewustere keuzes voor een gezonder binnenklimaat en minder impact op ons mooie Nederland.
