In het eerste kwartaal van dit jaar kon Nederland genieten van de schoonste lucht in jaren. De concentraties fijnstof en uitlaatgassen waren opvallend laag. Dit is deels te danken aan gunstige weersomstandigheden en langdurige milieumaatregelen, maar opvallend genoeg speelde de coronapandemie ook een essentiële rol.

Foto: Free-Photos / Pixabay

Strengere uitstootnormen: Automarkt blijft innoveren

Volgens cijfers van het RIVM en het KNMI is de uitstoot van schadelijke stoffen in de afgelopen jaren flink gedaald. De metingen, uitgevoerd in zowel dorpen als grote steden (denk aan Rotterdam, Utrecht en Groningen), tonen aan dat moderne auto’s minder fijnstof en stikstofoxiden (NOx) uitstoten dan ooit. Dat is te danken aan de strengere Europese wetgeving, waarmee de nieuwste modellen simpelweg niet meer ‘de sloffen vol rook’ zijn die we nog kennen uit het begin van deze eeuw.

• Daling fijnstof (PM10) met 24% ten opzichte van een paar jaar geleden
• Fijnstof PM2,5 zelfs 30% lager
• NOx-uitstoot met 24% verminderd, NO2 met 21%

De grootste bijdrage dit jaar kwam echter door ‘goede verspreidingsomstandigheden’: wind en regen zorgden ervoor dat vervuiling zich niet ophoopte. Toch mogen we de impact van technische vooruitgang en milieubeleid niet onderschatten – zeker niet met het oog op de strengere eisen vanuit Den Haag en Brussel.

Nederland zet koers naar het einde van het kolentijdperk

Of heel 2025 het stempel van ‘schoonste jaar’ verdient, is nog niet te zeggen. In Nederland is het vooral in de winter dat de luchtkwaliteit afneemt. Dit komt enerzijds door slechter weer, maar ook doordat huishoudens meer stoken (al zie je steeds vaker warmtepompen of stadsverwarming in nieuwbouwwijken). Opvallend is dat forensen de neiging hebben juist in deze maanden vaker per auto naar het werk te gaan, wat het effect versterkt.

De lockdowns en het thuisblijven tijdens de coronapandemie hebben een merkbaar verschil gemaakt. Minder verkeer op de weg en een lagere industriële activiteit leidden tot aantoonbaar minder uitstoot. Zelfs nu, in 2025, merken we dat een gezondere leefstijl (hybride werken, meer fietsen – deels dankzij regelingen van bijvoorbeeld NS en Swapfiets) doorzet, wat het milieu verder helpt.

Schone lucht: Efficiënt voor mens én dier

Het gaat niet alleen om het welzijn van mensen: recent onderzoek uit Duitsland en India wijst uit dat schonere lucht ook het leven van bijen (en dus onze voedselvoorziening) positief beïnvloedt. Minder luchtvervuiling betekent gezondere ecosystemen, en dat merken we beslist ook in ons eigen land.

In een notendop: strengere milieumaatregelen, slimme innovaties in de auto- en energiesector, én de invloed van de coronapandemie hebben samen gezorgd voor een frisse adem in Nederland. Wie de luchtkwaliteit in de gaten houdt (tip: check de actuele cijfers via het RIVM), kan niet anders dan optimistisch zijn over de richting die we met ons land op gaan.