We overschrijden nu al 74% van de veerkracht van onze ecosystemen – tijd voor actie!

Op 2 augustus 2025 was het zover: we hebben in slechts 214 dagen het wereldwijde budget aan hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen verbruikt. Die 74% overconsumptie laat zien dat onze manier van leven – ook hier in Nederland – simpelweg niet op deze planeet past. Deze duidelijke conclusie trekt het Global Footprint Network (GFN), een organisatie die samenwerkt met ruim 200 landen en talloze internationale partners om onze mondiale ecologische voetafdruk te meten.

Dit zogenaamde ‘Earth Overshoot Day’ markeert het moment waarop de menselijke vraag naar water, hout, voedsel en energie de jaarlijkse draagkracht van de aarde ver voorbijstreeft. Zie het als je bankrekening: je spaargeld is op, maar je blijft uitgeven.

Waarom schuift Earth Overshoot Day steeds verder naar voren?

De Nederlandse afdeling van WWF maakt zich ernstig zorgen. Elk jaar haalt de overschrijdingsdatum ons sneller in. Sinds de start van de metingen, ruim vijftig jaar geleden, is onze honger naar grondstoffen fors versneld. Enrique Segovia van WWF benadrukt: “Sinds 1970 is de wereldbevolking verdubbeld, maar onze totale consumptie is exponentieel gegroeid.”

Tijdens de COVID-19-pandemie in 2020 kon je het verschil duidelijk merken: door lockdowns daalde de wereldwijde vraag en schoof Earth Overshoot Day op naar eind augustus, zo’n 10% minder. Maar na de crisis namen consumptie en uitstoot alweer snel toe – in 2021 was het weer eind juli en sindsdien wordt het steeds vroeger.

Consumptie verschilt enorm per land en regio

Niet overal op de wereld wordt evenveel verspild. Zo zijn Finland en Angola nog mild voor hun landoppervlak, terwijl landen als Qatar en Luxemburg hun jaarlijkse voorraad in slechts anderhalve maand opmaken. Duitsland, Frankrijk en jawel, Nederland, zitten allemaal boven het wereldwijde gemiddelde. Qatar spant de kroon: als heel de wereld zo zou leven, hadden we maar liefst negen aardes nodig. In de VS zijn dat er ruim vijf, en bij ons in Nederland? Ongeveer drie.

Kijkend naar Europa valt op dat Nederland qua voetafdruk in de kopgroep zit. Alleen al in 2023 vielen we rond half mei ‘door het ijs’, terwijl we voor het hele jaar bedoeld waren. Dat heeft te maken met onze hoge mate van welvaart, veel import én een verspillende voedselketen. Zoals Segovia zegt: hoe rijker een land, hoe intenser de grondstoffen worden benut – en verspild.

Wat betekent dit voor Nederland?

Wereldwijd leven we alsof we de hulpbronnen hebben van 1,75 planeten. De ecologische rekening is voelbaar: bossen verdwijnen, rivieren trekken droog, visbestanden dalen, en de verstedelijking neemt alleen maar toe. Vooral in onze eigen Waddenzee, op de Veluwe en in het Groene Hart zijn we de natuurlijke grenzen genadeloos aan het oprekken.

WWF Nederland benadrukt: als dit zo doorgaat, teert onze generatie in op het vermogen van toekomstige generaties en op het herstel van ecosystemen waar we zelf afhankelijk van zijn. De gevolgen merken we lokaal – van verdroging tot stikstofresten in ons drinkwater – maar maken vooral het leven van onze kinderen onzekerder.

Is herstel van ecosystemen nog mogelijk?

Het goede nieuws: er is nog tijd om te keren. Maar het vraagt om snelle keuzes en minder vrijblijvendheid, zegt WWF. Sommige gebieden staan op de rand van kantelpunt – denk aan het regenwoud in Zuid-Amerika of aan ons eigen veengebied. Herstel van de natuur kan vaak snel gaan, mits wij ons ingrijpen beperken: minder uitstoot, minder onttrekking, meer ruimte voor natuurlijke processen.

De grootste winst zit in het terugbrengen van onze CO₂-voetafdruk – dat is goed voor ruim de helft van het probleem. Kijken we naar de Nederlandse context? Meer plantaardige voeding, een snellere energietransitie en slimmer wonen. Zo beschermt u niet enkel het klimaat, maar ook het Nederlandse landschap dat ons dagelijks leven zoveel rijker maakt.

Praktische tips voor de bewuste Nederlander

• Kies lokaal eten: geef uw boodschappenlijstje een Hollandse twist en steun de boeren uit Noord-Holland of Limburg.
• Laat de auto vaker staan: het treinnetwerk van de NS is beter dan ooit – stap eens uit bij een van de nieuwe lifthubs of probeer een OV-fiets.
• Denk circulair: kijk voor tweedehands meubels bij Marktplaats of vintagewinkels in Utrecht en Rotterdam.
• Zet in op groene energie via Nederlandse aanbieders als Greenchoice of Vandebron.
• Maak bewuste keuzes bij vliegreizen: liever intermodaal naar Antwerpen of Parijs dan het vliegtuig pakken van Schiphol.

U hoeft niet alles in één keer te veranderen. Maar elke stap telt – voor het milieu, uw portemonnee én de generaties die na ons komen. Delen is inspireren: stuur dit artikel gerust door aan familie, collega’s of uw buurtappgroep.