Herkenbaar? U begint de dag met goede bedoelingen, maar ’s avonds bent u uitgeput zonder het gevoel iets écht voltooid te hebben. Hier zit vaak een hardnekkige gewoonte achter, die we onszelf ongemerkt hebben aangeleerd.

Veel tijdverlies door een gewoontetje

Dit patroon heet multitasking. In theorie klinkt het slim: meerdere dingen tegelijk doen om meer uit de dag te halen. In werkelijkheid snoept multitasken iedere dag ongemerkt wel drie uur van onze productieve tijd af. En dat is nog niet eens het hele verhaal. Op termijn lijdt onze focus, mentale gezondheid én nachtrust eronder. Multitasken is zó ingebakken in huizen, kantoren en zelfs bij Albert Heijn aan de kassa, dat we het amper meer opmerken—en toch gebeurt het overal. Tussen het koken door nog even snel berichten beantwoorden, of tussendoor de socials checken tijdens het huishouden—wie herkent het niet?

Soms voelt het als jongleren met werk, gezin, huishouden en sociale contacten.

Waarom multitasken misleidt – en wat het echt kost

Multitasken lijkt een typische ’skill’ van de 2020’s, maar onderzoeksresultaten van de Radboud Universiteit en TU Delft laten telkens zien dat onze hersenen hier helemaal niet voor gemaakt zijn. We kunnen geen twee intensieve taken tegelijk verwerken—ons brein switcht alleen heel snel tussen de taken. Elke keer kost dat concentratie, energie én tijd. Psychologen noemen dit de “switch-kosten”. Na elke afleiding duurt het gemiddeld 15 tot 25 minuten voordat iemand weer net zo gefocust is als daarvoor.

Als u dus in een uur een paar keer afgeleid raakt, heeft u effectief de helft van dat uur verloren. Zo raakt u op een gemiddelde werkdag zomaar drie uur kwijt, bijna de helft van een typische werkdag. Bovendien houdt continu schakelen de hersenen in een constante waakstand. Langdurig put dit uit—met stress als logisch gevolg, een lagere concentratie en moeizamer herstel tijdens rustmomenten.

Waarom stoppen met multitasken zo lastig is

Waarom is het zo’n uitdaging om die neiging tot multitasken te doorbreken? Voor een deel komt het door de ‘dopamine-loop’. Elke keer dat u iets nieuws opent—een app, WhatsApp of mail—geeft uw hersenen een kleine beloning: dopamine, het geluksstofje. Dat stimuleert onbewust steeds weer even te wisselen, op zoek naar het volgende korte sprankje voldoening. Zo wordt multitasking ongemerkt een gewoonte waar u maar moeilijk vanaf komt.

Als u zich daarentegen regelmatig volledig focust op één taak, traint u de prefrontale cortex—het hersengebied voor zelfcontrole en beslissingen. Minder multitasken is dus niet alleen efficiënter, het vergroot ook uw wilskracht, discipline en mentale rust.

Wie structureel alles tegelijk probeert te doen, merkt bovendien dat het geheugen minder goed werkt. Het brein raakt simpelweg overprikkeld, waardoor nieuwe informatie nóg sneller tussen de vingers doorglipt. Gevolg: details ontsnappen u, leren kost meer moeite, en zelfs alledaagse situaties verdwijnen soms helemaal uit het geheugen.

Vrouwen worden vaak multitaskers genoemd, maar mannen staan ook hun mannetje als het om afleiding gaat.

De gevolgen die u misschien onderschat

Naast tijdverlies werkt multitasken vermoeiend in op het hoofd en zelfs op uw nachtrust. Taken blijven onafgerond, uw hoofd blijft ’aan’—zelfs in het weekend of op vakantie. Slapen lukt slechter omdat onrustige gedachten met u meegaan naar bed; zo stapelen vermoeidheid en irritatie zich snel op.

Hoe ontsnapt u aan de multitask-valkuil?

Een ingesleten gewoonte veranderen is nooit makkelijk, maar als u weet waar uw tijd naartoe gaat, hebt u al een voorsprong. Het draait allemaal om zelfbeheersing én slimme planning. Probeer in blokken te werken of vaste tijdvakken in te plannen voor verschillende taken—net als bijvoorbeeld de tijdschijven op NPO Radio 1 uw dag ritmeren.

Plan uw dag van tevoren. Zet in uw agenda precies wat u wanneer wilt doen, en hoe lang u daarvoor uit wil trekken. Tijdens dat blok is het doel: geen andere taken, geen afleiding. Prioriteiten stellen helpt hierbij: wat móet er echt vandaag af? Begin daarmee, zodat u minder geneigd bent tot tussendoor-klusjes.

Zet bewust uw telefoon, e-mail en andere elektronica uit tijdens belangrijke taken. Zelfs de notificaties van NU.nl, Whatsapp of een pakkende NOS push kunnen u zomaar weer een half uur kosten. Geldt trouwens net zo goed voor huishoudelijke klusjes en tv: een aansprekend fragment bij Studio Sport kan u zo de planning doen vergeten.

Houd uzelf het “eerst afmaken, pas dan iets nieuws starten” principe voor. U zult merken dat u méér (en sneller) dingen gedaan krijgt én zich minder opgejaagd voelt. Effectief werken gaat niet om zoveel mogelijk dingen tegelijk doen, maar om met volle aandacht een taak afronden. Zo wint u niet alleen tijd, maar doet u ook uw brein, humeur en nachtrust een plezier.