“Iedereen kan nu zoveel kinderen krijgen als hij wil, vrij van ziekten en ook nog intelligent,” zegt de directeur van het bedrijf.

Gezondheid en ziekte bij ongeboren kinderen voorspellen is niets nieuws, zeker met de moderne technologie in 2025. Maar het inschatten van het IQ van een foetus? Dat klinkt als pure sciencefiction. Toch beweert een Amerikaans bedrijf genaamd Heliospect Genomics dit nu mogelijk te maken.

Heliospect Genomics, gevestigd in Californië, biedt welgestelde ouders de kans om voor tienduizenden euro’s embryo’s genetisch te laten ‘screenen’ op hun potentiële intelligentie. Volgens een recent onderzoek in een Britse krant zouden zij hiermee een flinke slag slaan op de groeiende markt van ‘designerbaby’s’.

Het reilen en zeilen van Heliospect kwam vooral aan het licht via een undercovervideo van de Britse organisatie Hope Not Hate, die zich inzet voor het recht op privacy en ethische normen rond prenatale technologie. Hierin vertellen medewerkers van Heliospect zonder schroom dat hun genetische analyse het IQ van een toekomstige baby kan voorspellen.

Maar werkt de techniek eigenlijk wel zoals Heliospect het belooft? De wetenschap weet inmiddels dat intelligentie weliswaar deels genetisch bepaald is, maar er bestaat geen simpel aan- of uit-gen voor slimheid. Het IQ is ontworpen uit een complexe cocktail van tientallen overlappende genen én natuurlijk beïnvloed door de sociale omgeving. Bovendien is ‘intelligentie’ wetenschappelijk gezien nog altijd een lastig meetbaar begrip. En los van deze technische haken en ogen: er zijn stevige ethische bedenkingen.

Het gaat hier immers niet om het detecteren van levensbedreigende aandoeningen bij embryo’s. Dit is keuze op basis van voorkeuren – wat velen nog steeds als moderne eugenetica zien, beschikbaar alleen voor wie het zich kan en wil veroorloven.

Desondanks wijst het onderzoek uit dat Heliospect haar diensten nu aanbiedt aan rijke cliënten die IVF-behandelingen ondergaan. De kosten: meer dan 50.000 dollar voor het testen van 100 embryo’s. En naar eigen zeggen: “De eerste baby’s zijn inmiddels onderweg”.

Directeur Michael Christensen liet in een interview uit 2023 weten dat inmiddels vijf cliënten via deze screening hun embryo’s op intelligentie hebben beoordeeld en deze met succes hebben laten implanteren. “Iedereen kan nu in principe gezonde én slimme kinderen krijgen. Dat is de toekomst.”

Een andere medewerker van Heliospect stelde in een vrijgegeven video zelfs dat het mogelijk zou zijn om embryo’s te sorteren op ‘IQ en andere gewilde eigenschappen’, en ongewenste risico’s – zoals aanleg voor obesitas of psychiatrische ziekten – uit te sluiten.

Niet verrassend is dat Heliospect in contact staat met uitgesproken voorstanders van pronatalisme en eugenetica. Zo is filosoof Jonathan Anomaly, eerder docent in Oxford en Duke, een van de prominente gezichten van het bedrijf – en bekend van zijn verdediging van ‘liberale eugenetica’.

Ook de Amerikaanse pronatalist Malcolm Collins en zijn vrouw Simone – inmiddels bekende namen in de pro-babyscene in de VS – zijn betrokken. Zij verklaren openlijk dat ze diensten van Heliospect en concurrent PolygenX gebruiken om hun toekomstige kinderen genetisch te selecteren op IQ en andere kenmerken.

Experts en wetenschappers luiden intussen de noodklok. Zo stelt de gerenommeerde Oxford-geneticus prof. Dagan Wells dat het publiek nauwelijks betrokken is geweest bij het maatschappelijk gesprek over deze ingrijpende technologieën.

“Gaan we hier een grens over? Willen we dit echt?” vraagt Wells zich af. “Het is een debat waar het grote publiek nauwelijks een rol in gespeeld heeft.”

Of de IQ-test van Heliospect echt werkt, blijft vooralsnog onzeker. Maar één ding is zeker: bedrijven die genetische selectie mogelijk maken, winnen terrein in Nederland en daarbuiten. Zonder wezenlijk debat, maar wel met duizenden euro’s op tafel.

Wat betekent dit voor u?

• Houd de ontwikkelingen rond genetica goed in de gaten, zeker als u familiewensen heeft of overweegt om via IVF zwanger te worden.
• Praat met een lokale geneticus of huisarts over wat wenselijk en mogelijk is, bijvoorbeeld bij het Erasmus MC Rotterdam of Amsterdam UMC.
• Bedenk dat wetenschappelijke beloften vaak nog grillig en onzeker zijn. Combineer hoop met nuchterheid.
• De ethische discussie is in volle gang: neem actief deel, zeker als u kinderen wilt of werkt in het onderwijs of de zorg.

De toekomst van ‘designerbaby’s’ staat niet langer alleen op het Hollywood-doek. Het gebeurt nu – misschien zelfs in uw eigen omgeving. De vraag is: waar trekken we samen de grens?