Vanaf dit jaar kunt u in het Verenigd Koninkrijk geen plastic rietjes, roerstaafjes of wattenstaafjes meer kopen in winkels en restaurants. Met deze stap wil de Britse overheid actief de strijd aangaan tegen plasticvervuiling. En eerlijk gezegd – het werd tijd.

We weten allemaal hoe gemakkelijk plastic voor eenmalig gebruik in de natuur terechtkomt. Vooral producten als rietjes en wattenstaafjes belanden schrikbarend vaak in rivieren, op stranden en uiteindelijk in zee. Deze kleine producten lijken op het eerste gezicht onschuldig, maar zorgen samen voor een groeiende ecologische ramp die u en mij direct raakt – zelfs al merken we het niet meteen zelf.

4,7 miljard rietjes per jaar – alleen al in Engeland

Jaarlijks gebruikt men in Engeland meer dan 4,7 miljard plastic rietjes, 316 miljoen roerstaafjes en 1,8 miljard wattenstaafjes. Veel van deze spullen spoelen weg en komen in de oceaan terecht, waar ze grote schade aanrichten aan het zeeleven. Microplastics uit deze producten belanden uiteindelijk via vissen en zeevruchten in ons eigen voedsel. Dat kan gevolgen hebben voor de gezondheid – iets waar steeds meer experts zich zorgen over maken.

Het verbod op deze wegwerpproducten in Groot-Brittannië is een belangrijke stap om dit afval terug te dringen. Aanvankelijk zou de wet al in april 2024 van kracht worden, maar vanwege de covid-pandemie is dat uitgesteld. Sinds oktober 2024 is het echter zover: handelaren hebben nog zes maanden om oude voorraden op te maken, daarna is het einde verhaal voor deze plastics.

Uitzonderingen voor wetenschap, zorg en mensen met een beperking

Uiteraard zijn er uitzonderingen. Wetenschappers en medisch personeel mogen bepaalde plastic producten blijven gebruiken voor legitieme doeleinden. Ook mensen met een beperking, voor wie bijvoorbeeld papieren rietjes geen alternatief zijn, blijven toegang houden tot plastic rietjes.

Wat betekent dit in de praktijk?

• U krijgt in cafés en restaurants standaard geen plastic rietje of wattenstaafje meer aangeboden.
• Supermarkten als Albert Heijn en Jumbo halen plastic roerstaafjes en wattenstaafjes uit hun assortiment.
• Duurzamere alternatieven, zoals papieren en metalen rietjes, zijn steeds vaker verkrijgbaar.

Volgend jaar komt daar nog een verlaging van plasticgebruik bovenop: de prijs voor plastic tassen gaat omhoog bij Nederlandse supermarkten – vergelijkbaar met wat de Britten doen. En vanaf april 2025 geldt er een nieuwe belasting: plastic verpakkingen die minder dan 30% gerecycled materiaal bevatten, worden duurder gemaakt.

Heel Europa stapt over op alternatieven

Het verbod in het Verenigd Koninkrijk sluit aan bij het beleid van de Europese Unie. Vanaf 2021 zijn in de hele EU plastic bestek, borden, rietjes en wattenstaafjes officieel verboden. Bedrijven, zoals McDonald’s Nederland, zijn al eerder omgeschakeld op nieuwe alternatieven. Zo zie je steeds vaker papieren rietjes of bamboe-varianten. Duurzaamheid levert soms wat ongemak op – ja, papieren rietjes zijn minder stevig – maar de positieve impact op milieu en gezondheid weegt daar ruimschoots tegenop.

Drie praktische tips voor minder plastic in uw dagelijks leven

1. Neem uw eigen boodschappentas mee en vermijd gratis plastic zakjes.
2. Kies bewust voor producten met minder of recyclebaar verpakkingsmateriaal.
3. Probeer alternatieven: metalen drinkrietjes, bamboe tandenborstels en herbruikbare wattenstaafjes zijn er volop.

Wist u trouwens dat Nederland in 2025 opnieuw één van de koplopers in Europa is als het gaat om beleid tegen plastic afval? Lokale initiatieven, zoals het strandopruimevenement van Stichting De Noordzee en de samenwerking met nationale retailgiganten, zorgen ervoor dat het onderwerp door heel het land leeft.

Plasticvrije dagen zijn inmiddels vaker regel dan uitzondering – en dat is best iets om trots op te zijn.