In 2025 is het beschermen van onze natuur in Nederland en buurlanden relevanter dan ooit. Een recent besluit van de provincie Ústí nad Labem in Tsjechië gooit opnieuw olie op het vuur in een lopende discussie: mag er worden gekapt in de eeuwenoude beukenbossen van het Ertsgebergte (Krušné hory)? Greenpeace is fel tegen en trekt aan de bel – en daar kan ik mij als natuurliefhebber zeker in vinden.

Waarom zijn deze beukenbossen zo bijzonder?

Het Ertsgebergte – op nog geen negen uur rijden van Utrecht – kent bossen die tot de oudste van Midden-Europa horen. U vindt er bomen die generaties hebben overleefd en een cruciale rol spelen voor biodiversiteit en klimaat. Voor wandelaars en natuurliefhebbers – wellicht bent u er zelf eens geweest, bijvoorbeeld op weg naar een wintertrip in de Tsjechische bergen – zijn deze bossen een onmisbaar stuk Europese natuurhistorie.

Wat is er beslist?

De provincie heeft het kapplan van het staatsbosbedrijf Lesy ČR flink teruggeschroefd, vooral na stevige kritiek van bewoners en natuurorganisaties. Toch geeft het uiteindelijke besluit in de praktijk nog steeds ruimte voor het omzagen van honderden bomen, waaronder ook exemplaren van ruim 130 jaar oud.

Greenpeace slaat alarm

Volgens Nikol Krejčová van Greenpeace is dit een verkeerde koers. Hoewel zij waarderen dat kap in sommige gebieden volledig verboden is, wijzen ze erop dat op cruciale plekken – bijvoorbeeld tussen de dorpen Meziboří en Litvínov – tot wel de helft van de bomen mag verdwijnen. Met name buiten directe veiligheidszones rond wegen en huizen vinden zij grootschalige kap onnodig en schadelijk. Volgens hen is onderhoud aan officiële, gemarkeerde wandelroutes voldoende; daarbuiten schaadt grootschalige houtoogst de unieke natuur.

Wat doet de overheid?

• Kappen verboden in het toekomstige natuurmonument Pekelské údolí.
• Kappen alleen toegestaan direct langs wegen en huizen vanwege de veiligheid.
• Minder kap, meer dood hout laten liggen: Dood hout blijft bewust achter in het bos, als broedplaats en voedselbron voor talloze planten en dieren.

Volgens lokale biologen is dit vooruitgang, maar het blijft zorgelijk dat juist in de zeldzame beukenbossen buiten beschermde zones nog altijd veel bomen het loodje kunnen leggen.

Relevantie voor Nederland

Ook al gaat het om een gebied net buiten onze landsgrenzen, het raakt ons direct. Voor wandelaars, natuurliefhebbers én klimaatactivisten in Nederland onderstreept deze kwestie opnieuw waarom grensoverschrijdende natuurbescherming zo cruciaal is – vergelijkbaar met discussies rondom onze eigen Veluwe of de Brabantse Kempen.

Bovendien bezoeken duizenden Nederlanders jaarlijks Tsjechië voor vakanties en avontuurlijke wandelingen. Het verdwijnen van iconische bossen verandert niet alleen het landschap, maar beperkt ook waardevolle recreatiemogelijkheden.

Wat kunt u doen?

• Onderteken petities van organisaties als Greenpeace Nederland of de Vereniging Natuurmonumenten, die regelmatig aandacht vragen voor Europees natuurbehoud.
• Bezoek kwetsbare gebieden bewust. Respecteer officiële paden en informeer u vooraf, bijvoorbeeld via natuurplatforms als Staatsbosbeheer.
• Deel verhalen als dit met anderen op social media. Bewustwording is de eerste stap naar verandering.

Een feitje dat blijft hangen

Wist u dat oude beukenbossen als die in het Ertsgebergte tot wel 10 keer meer diersoorten huisvesten dan jonge productiebossen? Elk stuk dood hout – dat nu eindelijk deels mag blijven liggen – is een bron van leven voor zeldzame insecten, vogels en schimmels.

Tot slot

De toekomst van Europese oerbossen hangt af van de keuzes die beleidsmakers én burgers anno 2025 maken. Door op te komen voor deze unieke gebieden, helpen we niet alleen het lokale ecosysteem, maar ook het Europese groene netwerk waar wij als Nederlanders vanzelfsprekend onderdeel van zijn. Volg nieuwe ontwikkelingen rond dit dossier actief, bijvoorbeeld via nieuwsbronnen als NRC of Trouw, en blijf betrokken.