Een opmerkelijk milieudebat laait weer op in Tsjechië. Milieuorganisaties hebben namelijk bezwaar gemaakt tegen het besluit om de kolencentrale Počerady toestemming te geven tot verhoogde uitstoot van kwik. Daarmee ligt de bal nu opnieuw bij het Ministerie van Milieu, dat eerder juist streng ingreep bij vergelijkbare aanvragen.

Elektrárna Počerady

De kolencentrale Počerady staat bekend als de grootste bron van CO2-uitstoot in Tsjechië en wordt door verschillende milieuorganisaties steevast ‘de meest vervuilende’ genoemd. Ondanks dit slechte imago kreeg de centrale onlangs toestemming om de Europese limiet voor kwiklozingen te overschrijden—een stof die aantoonbaar schadelijk is voor de volksgezondheid. Daar zijn zowel milieu-activisten als de lokale gemeenschap het duidelijk niet mee eens.

Bezwaar stelt start van uitzondering uit

Hnutí DUHA en de Tsjechische tak van Greenpeace trekken al jarenlang fel van leer tegen de toestemming aan Počerady, onderdeel van Sev.en Energy van miljardair Pavel Tykač. Binnen de wettelijke termijn dienden zij bezwaar in tegen het besluit van het regionale bestuur van Ústí. Maar ze staan niet alleen: ook de gemeente Volevčice, waar de centrale staat, is in beroep gegaan.

Dit gezamenlijke bezwaar zorgt ervoor dat de uitzondering voorlopig is opgeschort. De centrale mag dus pas van de soepelere regelgeving gebruikmaken als, en alleen als, het Ministerie van Milieu daarvoor groen licht geeft.

“Het zal meneer Tykač niet verbazen dat de door het regionale bestuur verleende uitzondering op grootschalige kwikvervuiling nog niet ingaat. We hebben bezwaar aangetekend, precies zoals beloofd. Het beschermen van onze wetgeving en volksgezondheid staat boven commerciële belangen. De huidige eigenaar van Počerady misleidt het publiek met zijn reclame over modernisering; in werkelijkheid gaat het slechts om onderhoud. Pogingen om een brede uitzondering te regelen in plaats van filters te installeren betrappen hem op zijn ware bedoelingen. Echte vooruitgang? Dat zijn de kolenblokken in Počerady definitief sluiten.” zegt Jiří Koželouh, hoofd van het energieprogramma bij Hnutí DUHA.

Het is dus vooral aan het Ministerie van Milieu om te beslissen: krijgt Počerady alsnog uitstel van strengere milieueisen of draait de centrale straks weer op volle kracht zonder dure investeringen in schonere technologie? Als het ministerie besluit de uitzondering niet toe te staan, gaat de hele procedure terug naar de start bij het regionale bestuur.

Ministerie trad eerder streng op bij centrale Chvaletice

Overigens is dit niet de eerste keer dat het ministerie optreedt; eerder werden ook voor de kolencentrale Chvaletice reeds twee aanvragen voor uitzonderingen geweigerd. Počerady speelt inmiddels tegen de klok, want voor augustus van dit jaar moeten álle kolencentrales in Tsjechië aantoonbaar aan de normen voldoen, een uitzondering hebben gekregen of het bedrijf stilleggen.

Milieuorganisaties vrezen grote gevolgen voor mens en natuur: bij goedkeuring zou Počerady tot vier keer meer kwik mogen uitstoten dan volgens Europese limieten toegestaan. In dat scenario zou deze situatie tot zeker halverwege 2025 kunnen blijven voortduren. Voor het welzijn van omwonenden en de toekomst van het Tsjechische milieu is dit een strijd die de aandacht verdient, óók vanuit de rest van Europa.