De problematiek rond rokende autowrakken op de Tsjechische wegen krijgt opnieuw aandacht, ditmaal van de Duitse publieke omroep MDR. Volgens hun recente reportage zijn de Tsjechische autoriteiten eindelijk begonnen systematisch voertuigen met verdachte emissies direct op de weg te controleren. Daarbij wordt steeds vaker direct ter plaatse de technische goedkeuring ingetrokken – een ingrijpende maatregel, zeker als je bedenkt dat sommige van die auto’s nog maar kortgeleden een groene kaart kregen na een officiële emissietest.

Waarom juist nú deze controles?

Volgens MDR is de intensivering van de controles vooral een reactie op het aanhoudende aantal oude diesels op Tsjechische wegen. Veel van deze auto’s voldoen in werkelijkheid niet aan de emissienormen, ook al is het papierwerk in orde. De politie zet sinds kort mobiele meetstations in, die tekortkomingen in de uitlaatgassen snel zichtbaar maken. De focus ligt op verkeerspunten waar voertuigen zwaar belast worden en de uitstoot, letterlijk, zichtbaar is.

Ouderdom wagenpark en creatief omgaan met emissietesten

Wat mij verbaast, is dat de gemiddelde leeftijd van auto’s in Tsjechië inmiddels 16,2 jaar bedraagt — aanzienlijk hoger dan het EU-gemiddelde. Niet gek dat Smog in steden als Praag en Ostrava een hardnekkig probleem blijft. Volgens MDR weten veel eigenaren van oude diesels creatieve trucs om door de keuring te komen, zoals het gebruik van additieven of voorafgaand aan de APK een stevige rit op de snelweg voor een schonere meting.

Gemengde reacties onder Tsjechische automobilisten

De meningen onder de lokale bevolking zijn verdeeld, merken ze in Duitsland op. Een deel van de chauffeurs juicht de milieucontroles toe, terwijl een andere groep die als overdreven ervaart. Vooral vanwege de aard van dieselmotoren, die bij korte metingen soms onterecht als “vervuild” worden bestempeld. De politie houdt echter voet bij stuk: men volgt de wet en ziet het als een noodzakelijke stap voor de volksgezondheid.

Waarom blijven oude diesels zo populair?

Ondanks het verscherpte toezicht blijft de oude dieselauto populair, vooral omdat de aanschafprijs aanzienlijk lager is dan bij nieuwe, schone benzine-auto’s of elektrische modellen. Het is dus niet alleen een milieuvraagstuk, maar ook een sociaal-economisch dilemma. Veel Tsjechen kunnen zich simpelweg geen nieuwer, milieuvriendelijker voertuig veroorloven, en de overgang naar schonere mobiliteit wordt hierdoor vertraagd. Politie en overheid zullen hun controles dus moeten combineren met echte ondersteuning voor deze groep automobilisten.

Niet alleen de automobilist is schuldig

Een ander opvallend pijnpunt: de rol van technische keuringsstations. Uit cijfers van het Tsjechische informatieplatform voor technische keuringen blijkt namelijk dat niet alle keuringsstations zich even strikt aan de regels houden. Volgens Libor Fleischhans, voorzitter van de Tsjechische vereniging voor emissietechniek, slagen geregeld auto’s die eigenlijk niet door de test zouden mogen komen. Dit zorgt voor nog meer wantrouwen in het systeem – een onderwerp waar Fleischhans herhaaldelijk op wijst, onder andere via het sociale netwerk X.

Blijft het alleen bij boetes, of is een nieuw beleid nodig?

• Snelle controles op straat zijn effectief, maar pakken alleen de symptomen aan.
• Langdurige verbeteringen vragen om investeringen: subsidies voor schonere auto’s of belastingvoordeel voor elektrische voertuigen, zoals we in Nederland al succesvol hebben toegepast.
• Betere handhaving en transparantie bij technische keuringen is essentieel om het vertrouwen van automobilisten te winnen.

Het bericht van MDR onthult eigenlijk een herkenbaar Europees probleem: een groot deel van het wagenpark is verouderd en milieumaatregelen worstelen vaak met praktische haalbaarheid én sociale draagvlak. Tsjechië zet nu stappen in de goede richting, maar alleen technische controles zullen de lucht boven steden als Brno of Ostrava niet direct schoner maken. Het vraagt om een slimme, lokale aanpak waarbij controls, beleid én ondersteuning voor burgers samengaan. Pas dan krijgt elke Tsjech — en zijn buur in Europa — straks écht schonere lucht.