Sinds een maand gelden er nieuwe spelregels voor geldautomaten in Nederland. Op 28 juni 2025 trad de inmiddels veelbesproken Toegankelijkheidswet 11/2023 voor producten en diensten in werking. Het idee achter deze wet is simpel: iedereen moet gemakkelijk kunnen pinnen, ongeacht beperking of leeftijd. Toch klinkt er stevige kritiek uit de hoek van senioren en gepensioneerden. Volgens Jesús Norberto Fernández, voorzitter van het Platform Ouderen en Gepensioneerden, schieten de maatregelen tekort.

Nieuwe regels: mooie ambities, trage verandering

Fernández vertelt in een interview met Het Financiële Nieuws dat het overnemen van Europese richtlijn 2019/882 weliswaar een “belangrijke stap” is, maar dat echte verandering nog jaren gaat duren. Banken krijgen namelijk een overgangsperiode van maar liefst tien jaar om alle bestaande geldautomaten te vernieuwen. Dat betekent dat ruim 47.000 automaten die vóór 28 juni 2025 geregistreerd stonden, voorlopig mogen blijven – zolang hun technologie niet veroudert en ze binnen tien jaar worden vervangen.

Toegankelijkheid op papier: aanpassingen en kosten

De letter van de wet is duidelijk. Nieuwe geldautomaten moeten grotere, beter leesbare letters krijgen, opties voor meer helderheid en contrast, en zelfs gesproken instructies, braille of aansluitmogelijkheden voor hoortoestellen bieden. Verder komen de automaten lager te hangen en worden ze geplaatst op toegankelijke platforms, zodat ook mensen met een rollator of rolstoel er makkelijk bij kunnen. Wie niet meewerkt, hangt forse boetes boven het hoofd: van €30.000 tot wel €1 miljoen bij grove nalatigheid. Toch zijn de kosten voor de banken relatief bescheiden; per automaat kost aanpassing zo’n €1.500 tot €3.000.

Geldautomaten verdwijnen: een blinde vlek?

Toch zijn het juist de senioren die zich zorgen maken. Norberto wijst op het snel slinkende aantal bankfilialen sinds de crisis van 2008. Nu zijn er nog maar zo’n 17.000, waar dat er ooit meer dan 45.000 waren. Minder filialen betekent minder persoonlijke service én minder geldautomaten. Banken plaatsen nu wel zogeheten verplaatste geldautomaten: losse automaten bij de supermarkt, tankstation of aan de rand van het dorp. Maar volgens Norberto is dat geen volwaardig alternatief: “Verplaatste geldautomaten vervangen persoonlijke service niet. Ze lossen het echte probleem helemaal niet op.”

Financiële inclusie: wie denkt mee?

Tijdens recente gesprekken met brancheorganisaties als NVB, Betaalvereniging Nederland en Seniorenraad – samen met belangenbehartigers zoals de Oogvereniging en de Ombudsman – lag de focus op praktische oplossingen. Denk aan duidelijke software, eenvoudige menustructuren en contactloos betalen via een kaart. Grote banken als ABN AMRO en Rabobank zijn inmiddels gestart met updates: leesbare lettertypes, voice-ondersteuning en snellere menu’s behoren tot de nieuwe standaard. Toch blijven ouderenorganisaties waakzaam: hoe zorgen we dat niemand wordt buitengesloten?

Kijken naar de toekomst: wat kan er beter?

Vooruitgang kost tijd, maar kan sneller. De Nederlandse praktijk laat zien dat regelgeving alleen niet volstaat: juist maatwerk, lokale initiatieven (denk aan mobiele bankbusjes of hulplijnen) kunnen het verschil maken. Misschien is het tijd om niet alleen op hele nieuwe technologie, maar juist ook op persoonlijk contact te blijven inzetten. Is uw lokale geldautomaat verdwenen? Tip: meld klachten via het landelijke meldpunt van de Consumentenbond. Samen kunnen we ervoor zorgen dat ouderwets pinnen toegankelijk, veilig én menselijk blijft.

Praktisch: wat kunt u nu doen?

• Check of uw bankalternatieven biedt, zoals hulp op afstand of mobiele servicepunten.
• Heeft u moeite met een nieuwe automaat? Vraag om uitleg bij de bankbalie of bel het servicecentrum.
• Meld ontoegankelijke automaten bij de gemeente of via ouderennetwerken.
• Houd lokale nieuwswebsites als Ouderenjournaal.nl in de gaten voor updates over voorzieningen in uw wijk.

Slotwoord

De nieuwe wet- en regelgeving is pas het begin. Toegankelijk pinnen is meer dan techniek: het draait om de samenleving inclusief houden voor jong én oud. Laten we daar samen aan blijven werken.