Warmtepompen zijn de afgelopen jaren razend populair geworden in Nederland. Ze worden vaak gepresenteerd als hét duurzame alternatief voor traditionele verwarmingssystemen. Maar nieuwe gegevens uit Duitsland doen twijfels rijzen: meer dan 90 procent van de geïnstalleerde warmtepompen bevat schadelijke f-gassen. En juist deze stoffen wil de Europese Unie de komende jaren sterk beperken en uiteindelijk volledig verbieden.

Zijn warmtepompen toch een milieuprobleem? Soms wel
Beeld: Martin Bárta / DALL.E

Wat zijn f-gassen en waarom zijn ze een probleem?

F-gassen, oftewel gefluorideerde broeikasgassen, worden door veel fabrikanten als koelmiddel gebruikt in warmtepompen. In de praktijk zijn dat vooral HFK’s (hydrofluorkoolstoffen) en PFK’s (perfluorkoolstoffen). Zoals u wellicht weet, zijn dit industriële gassen met een zeer krachtig broeikaseffect: sommige soorten warmen de aarde duizenden keren sterker op dan CO₂!

Deze gassen hebben bovendien een extreem lange levensduur. Eenmaal uitgestoten, blijven ze honderden jaren in de atmosfeer aanwezig. Het resultaat? F-gassen dragen flink bij aan het versnellen van de klimaatverandering. Denk bijvoorbeeld aan het smelten van gletsjers, stijgende zeespiegels en heftige weersomstandigheden – onderwerpen die ook in Nederland steeds actueler worden.

Waarom bevatten bijna alle warmtepompen deze gassen?

Het klinkt vreemd, maar zelfs modellen van Nederlandse marktleiders als Remeha en Nefit hebben bijna altijd f-gassen aan boord. De technologie gebruikt deze koelmiddelen vanwege hun efficiëntie en betrouwbaarheid. Slechts enkele innovatieve systemen werken nu met minder schadelijke alternatieven, zoals propaan (R290) of ammoniak – maar die zijn nog nauwelijks mainstream in 2025. Het merendeel van de bestaande installaties, ook in Utrecht en Rotterdam Zuid, draait nog op oude koelmiddelen.

De Europese aanpak: richting verbod op f-gassen

Door de urgentie heeft het Europees Parlement strengere regels aangekondigd: fabrikanten moeten op korte termijn hun apparatuur gaan aanpassen, zodat minder of geen f-gassen meer gebruikt worden. Vanaf 2025 worden er in fases verplichtingen ingevoerd en op termijn volgt een totaalverbod. Het doel? Klimaatwinst zonder onverwachte milieuproblemen aan de achterkant.

Wat betekent dit voor Nederlandse huishoudens?

• Nieuwe warmtepomp nodig? Overweeg alternatieven met laag GWP (Global Warming Potential), zoals die met propaan. Vraag hiernaar bij uw installateur.
• Gebruik uw bestaande installatie bewust. Laat deze jaarlijks onderhouden door een erkend bedrijf – het voorkomt lekkages van schadelijke gassen.
• Denk aan de toekomst. Zeker als uw warmtepomp ouder dan tien jaar is: bij vervanging moet het koelmiddel veilig worden afgevoerd. Een brengpunt voor koelmiddelen (bijvoorbeeld bij de gemeente Den Haag) kan adviseren.

Ook lokale subsidies – check bij het Regionaal Energieloket – kunnen helpen bij de overstap naar groenere alternatieven zonder f-gassen.

Een tip voor iedereen: vraag door bij aanschaf

Ga niet blindelings voor het eerste het beste keurmerk. Vraag expliciet welk koelmiddel wordt gebruikt en check de milieu-impact. Veel leveranciers noemen dit inmiddels in hun technische documentatie. Met bewuste keuzes versnelt u niet alleen de energietransitie, maar voorkomt u ook dat de oplossing van vandaag het probleem van morgen wordt.

Samenvatting: kansen én aandachtspunten

Warmtepompen zijn een super kans om gasloos te wonen – maar let op de verborgen milieu-impact. Informeer bij specialisten als Feenstra of Eneco naar de nieuwste alternatieven en blijf zelf kritisch. Een beetje huiswerk loont: een goed geïnformeerde keuze nu bespaart het klimaat straks.