De uitstoot van broeikasgassen die het wereldklimaat beïnvloeden, blijft anno 2025 fors toenemen. Overheden proberen deze stijging af te vlakken met maatregelen in transport, energie en industrie. Echter, één belangrijk onderdeel wordt nog vaak over het hoofd gezien: de landbouw.
Tractor aan het werk op een veld
Foto: Hans-Dirk Reinartz / Pixabay
Bij schadelijke uitstoot denken de meeste mensen direct aan olie, aardgas of kolen. Maar wist u dat ook landbouw en veeteelt enorme hoeveelheden broeikasgassen produceren? Volgens Nederlandse en internationale onderzoekers wordt de bijdrage van deze sectoren nog veel te vaak onderschat. Terwijl we de focus leggen op auto’s en fabrieken, dreigen we een cruciaal element uit het oog te verliezen: voeding en alles wat daarvoor nodig is.
Landbouw tast ecosystemen die CO₂ vasthouden ingrijpend aan
Waarschuwingen over stijgende emissies vliegen ons op internet en tv om de oren. We kennen de gebruikelijke ‘schuldigen’, maar ondertussen groeit het aandeel van landbouw en veehouderij snel. De reden? De landbouwpraktijken verstoren de koolstof- en stikstofkringlopen. Dat zorgt niet alleen voor méér uitstoot, maar brengt ook biodiversiteit ernstige schade toe. Nederlandse landschappen — van veenweidegebieden tot akkers rond Flevoland — verliezen hun natuurlijke vermogen om CO₂ vast te houden.
Het meten van landbouwemissies is allesbehalve eenvoudig
Nieuwe studies laten zien: de trends in landbouwemissies zijn grillig en lastig te doorgronden. Er bestaat simpelweg minder betrouwbare data dan bij fossiele brandstoffen. Bovendien is de impact van landgebruik moeilijker vast te stellen. Denk aan het verschil tussen akkerbouw, glastuinbouw of intensieve veehouderij hier in Nederland. En wat te denken van houtkap voor nieuwe akkers of weilanden?
Een Amerikaans onderzoeksteam van de University of California analyseerde data over landgebruik tussen 1961 en 2017 in tientallen landen. Factoren als bevolkingsgroei, de mate van veeteelt en veranderingen in productie nemen ze mee. Wat blijkt? Tot 2001 bleven de emissies min of meer gelijk, ondanks de stijgende voedselproductie wereldwijd. Maar daarna zette een sterke stijging in. In 2017 bereikten de landbouwgerelateerde emissies 14,6 gigaton CO₂, ongeveer 25% van alle uitstoot door mensen veroorzaakt.
Deze cijfers onderstrepen dat landbouw een enorme impact heeft op ons klimaat. Toch worden ze in het klimaatbeleid en de scenario’s voor de toekomst vaak nauwelijks meegenomen. Wil Nederland zijn klimaatdoelen halen — of we nu praten over de stikstoftop of de Green Deal van de EU — dan moet ook de landbouwsector in actie komen.
- Stimuleer duurzame teeltmethoden, zoals strokenteelt en regeneratieve landbouw.
- Beperk het gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen.
- Investeer in wetenschap en technologie om uitstoot te monitoren en te beperken.
- Denk na over uw persoonlijke consumptie: minder verspillen, meer plantaardig eten.
Waarom u hier vandaag nog mee bezig moet zijn
De gevolgen zijn niet abstract: wateroverlast in de polder, verlies van bodemkwaliteit in Groningen, of nieuwe hittegolven in steden als Rotterdam. Actie vanuit de landbouw is nodig om Nederland ook ná 2030 leefbaar te houden. Niet alleen overheden, maar ook u als burger of ondernemer heeft hier invloed op. Door bewuster te kiezen, zet u een stap richting een eerlijkere en duurzamere voedselvoorziening. De landbouw kan — én moet — een deel van de oplossing zijn.
